In deze moderne maatschappij is iedereen wel eens overprikkeld, maar overprikkeling gebeurt vaker bij mensen met hersenletsel, AD(H)D, autisme en bij hoogsensitieve mensen (HSP’s). De een ervaart een teveel aan prikkels in een drukke winkelstraat vol mensen, geuren en geluiden. De ander vindt zelfs Lowlands niet te druk. Bovendien verschilt het per persoon welke prikkels je beter kan verdragen. En ook het moment dát het je teveel wordt, is verschillend. Vaak bouwt overprikkeling zich op in een drukkere periode en soms kan je gewoon net even wat minder hebben.
3 soorten overprikkeling
We onderscheiden drie soorten overprikkeling:
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij jou past
- Gekwalificeerde psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
Zintuiglijke overprikkeling
Je verwerkt de informatie die via de zintuigen (zien, horen, ruiken, voelen, proeven) binnenkomt niet snel genoeg. Denk aan het niet kunnen verstaan van je gesprekspartner in een druk café of het drukke verkeer dat je niet meer kan overzien.
Emotionele overprikkeling
Je hebt moeite om je emoties te reguleren. Je wordt bijvoorbeeld sneller boos, emoties komen harder binnen, je pikt emoties van anderen op en je wordt overvallen door intense huilbuien.
Cognitieve overprikkeling
Je brein kan alle informatie niet meer aan. Dit kan informatie zijn die iemand je vertelt of dingen die je moet onthouden, maar dit kunnen ook je eigen gedachten en gevoelens zijn.
Signalen van overprikkeling
Door overprikkeling kan je last krijgen van fysieke, emotionele en mentale klachten. Lichamelijke signalen zijn bijvoorbeeld hoofdpijn, een verhoogde hartslag, spierspanning, vermoeidheid, slaapproblemen, oorsuizen, concentratieproblemen en moeilijker uit je woorden komen. Je kan je emoties minder goed de baas; je bent prikkelbaar, voelt je emotioneel uitgeput en moet sneller huilen. Het kan dat je je een beetje somber en lusteloos voelt, waardoor je je terugtrekt. Terwijl ontspannen niet goed lukt omdat je onrustig bent. Dat maakt herstellen soms zo lastig. Toch is snel ingrijpen bij overprikkeling belangrijk, omdat je brein overbelast raakt, en dat geeft stress. Hoe langer je overprikkeld bent, hoe erger de klachten kunnen worden. Je kan bijvoorbeeld slaapproblemen ontwikkelen of in een burn-out terechtkomen.
Wat te doen bij overprikkeling? 5 tips
In de basis is het advies natuurlijk: zorg goed voor jezelf. Als je te weinig hebt gegeten of geslapen, ziek bent, of veel stress hebt, ben je vaak gevoeliger voor prikkels. Als je überhaupt gevoelig bent, is het extra belangrijk om te weten waar je behoefte aan hebt en daarnaar te luisteren. We geven je 5 tips voor als je overprikkeld bent.
1. Zoek de rust op
Neem een moment voor jezelf. Ga naar een rustige plek en check bij jezelf in hoe het met je gaat en wat je zou kunnen helpen. Al is het ‘even op de wc’. Probeer te achterhalen van welk type overprikkeling je last hebt. Is er een zintuig ‘overwerkt’? Krijg je emotioneel veel te verwerken? Of maak je jezelf gek met een eindeloze stroom aan negatieve gedachten? Bij fel licht zet je een zonnebril op. Hoor je teveel geluiden, dan kunnen oordopjes helpen. Maar wil je jezelf afleiden van je gedachten, dan kan jezelf focussen op zintuiglijke prikkels juist helpen: bewust in het hier en nu zijn, ook wel mindfulness. De natuur is zo’n rustige plek; wandelen helpt om alle informatie in je hoofd op een rijtje te zetten.
2. Focus op je ademhaling
Door overprikkeling kan je last krijgen van stress. Je lichaam spant zich aan, je ademhaling en hartslag gaan sneller… Zaak om je lichaam te laten weten dat je veilig bent. Adem rustig in door je neus en adem diep uit door je mond. Hoe langer je uitademing, hoe rustiger je wordt.
3. Schrijf je hoofd leeg
Schrijf op wat er in je omgaat. Wat heb je meegemaakt? Hoe voelt het? Als je je gedachten en emoties opschrijft, voelt je hoofd daarna vaak leger. Het schrijven kan ook helpen om te achterhalen in welke situaties je overprikkeld raakt. Zo kan je je daar in het vervolg beter op voorbereiden.
4. Agendamanagement
Neem genoeg tijd voor jezelf, om op te laden. Je hebt langere tijd rust nodig. Het is dus belangrijk om jezelf vrije tijd te gunnen, vaker ‘nee’ te zeggen en die agenda wat leger te maken.
5. Dans en zing mee op je favoriete nummer
Muziek kan je helpen ontspannen of juist om stoom af te blazen. Dans en zing lekker mee, het maakt niet uit wat anderen ervan vinden. Doe eens gek en laat je gaan! Je zal je er echt beter door gaan voelen.
Als je langere tijd overprikkeld bent en deze tips niet genoeg doen om tot rust te komen en je beter te voelen, is er meer nodig. Met een psycholoog kan je op zoek gaan naar de oorzaken van jouw overprikkeling en een plan maken om overprikkeling in de toekomst eerder te herkennen of zelfs te voorkomen. Wil je gratis advies over jouw situatie? Ons psychologisch verwijsteam denkt met je mee en kan je direct koppelen aan de juiste hulp. Plan een adviesgesprek of bel 085 – 4014 720.