پرش به محتوا

ویکی‌پدیا:خودآموز (ترجمه)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ساختار حداقل‌های یک مقاله استاندارد

حداقل‌های مقاله ترجمه شده

برای ساخت یک مقاله بر پایه ترجمه از ویکی‌های دیگر باید به موارد زیر توجه کرد. یکی از روش‌های کمک به ویکی‌پدیای فارسی ترجمهٔ مقاله‌های ویکی‌پدیاهای دیگر است. لیکن باید توجه داشت که جز در پاره‌ای موارد ترجمه از یک ویکی دیگر بهترین کار نیست. ویکی‌پدیاهای دیگر در ذات خود منبع معتبری به حساب نمی‌آیند و در زمرهٔ منابع دست‌سوم‌اند. به خاطر بدارید که اعتبار هر مقاله وابسته به منابع آن است. بندبند یا حتی جمله جملهٔ یک مطلب ترجمه شده از یک ویکی دیگر می‌تواند مورد چالش قرار گیرد. در این صورت کسی که میل به نگاه‌داشتن گزاره دارد باید منبع معتبر دیگری ارائه دهد.

با این وجود در بسیاری موارد ترجمهٔ مطلبی از یک ویکی‌پدیای دیگر می‌تواند مفید باشد. از جملهٔ این موارد مقاله‌های مرتبط با فرهنگ تودهٔ زبان آن ویکی به‌خصوص است. همچنین گاه می‌توان بخشی از کلیات مربوط به مطلبی را از یک ویکی دیگر ترجمه کرد و قسمت‌های ریزتر و تخصصی‌تر را با استفاده از منابع معتبرتر نوشت. معمولاً نوشتن یک مطلب همه‌فهم پیرامون یک موضوع تخصصی کار چندان آسانی نیست حتی اگر نویسنده به موضوع اشراف داشته باشد. یکی از علل آن اطلاع نداشتن نویسنده از سطح اطلاعات یک خوانندهٔ عادی‌است. ویکی‌های بزرگ مثل ویکی انگلیسی در این مورد می‌توانند راه‌گشا باشند. چون مقاله‌ها به دفعات ویرایش می‌شوند و صیقل می‌خورند و معمولاً چند بند آغازین آنها دید و شهودی کلی پیرامون موضوع مقاله می‌دهد که می‌تواند مفید افتد. از آنجا که در حالت آرمانی تمام مطالب ترجمه‌شده به تفصیل در بندها و قسمت‌های آتی توضیح داده می‌شوند و ترجیحاً از نو نوشته شده و با منابع موجود در نزد نویسنده محک می‌خورند مشکل عدم دقت پیش نمی‌آید.

همیشه پیش از ترجمهٔ مطلب یا بخشی از مقاله از خود بپرسید که آیا ترجمه از یک ویکی دیگر بهترین روش نوشتن این مقاله‌است یا خیر. اگر جواب خیر است کمی درنگ کنید. توجه کنید که این گوشزدها مربوط به سیاست‌ها نشده و تنها مقاله‌های فضای نام اصلی را شامل می‌شوند.

ترجمهٔ خوب یک مطلب کار چندان آسانی نیست و مترجمی خود هنری‌است که همه‌کس نمی‌دارد. برای ترجمه کردن یک مطلب مترجم (یا به فارسی اصیل‌تر ترجمان) باید زبان مبدأ و مقصد را نیک بداند و با بار معنایی کلمه‌ها و فرهنگ‌های مربوط به دو زبان آشنا باشد. در غیر این صورت متن ترجمه‌شده در بهترین حالت غیرطبیعی و در بدترین حالت نادرست مطلق خواهد شد.

شروع به کار ترجمه

برای ترجمهٔ یک مقاله در ویکی‌های دیگر ابتدا دکمهٔ edit (یا دکمهٔ مشابه به آن زبان) را بزنید و بعد محتوای درون آن را ترجمه کنید توجه کنید که نیازی به ترجمهٔ همهٔ واژه‌ها نیست و بعضی از آنها کدهای ویکی‌پدیاست که در متن نهایی به صورت مستقیم دیده نمی‌شوند و آثارشان دیده می‌شود مثلاً

  • هر عبارتی درون آن باشد در حالت خواندن، به همان صورت دیده می‌شود.
  • <ref></ref> هر عبارتی درون آن باشد به صورت ارجاع به پایین مقاله منتقل می‌شود.
  • هر عبارتی درون آن باشد با پس زمینهٔ سفید بدون تغییر نمایش داده می‌شود.
  • ...

در زمان ترجمه نباید </code> یا <code><nowiki><code> را ترجمه کنید. برای اطلاعات بیشتر ویکی‌پدیا:آموزش سریع مشاهده کنید.

عنوان مترادف

برای یافتن مترادف عنوان مقاله از واژه‌نامه‌های تخصصی استفاده نمایید یا در ویکی‌پدیا:درخواست برابر فارسی درخواست خود را برای عبارت مترادف بنویسید. توجه داشته‌باشید استفاده از حروف غیر فارسی (عربی، لاتین، چینی و موارد دیگر) در عنوان مقاله‌های ویکی‌پدیا فارسی غیرمجاز است.

تغییر مسیر

برای ایجاد تغییرمسیر از عنوان غیر فارسی به مقاله موجود در ویکی‌فا نباید از حروف انگلیسی استفاده کرد و فقط در موارد انگشت شمار و خاص می‌توان تغییر مسیر از حروف لاتین به مقالات فارسی داد مثلاً دستورهای فرمان لینوکس یا حروف اختصاری. (به وپ:تغییر مسیر مراجعه کنید)

الگوها

  • برای نوشتن مترادف کلمات ترجمه شده از الگوی {{به انگلیسی|عبارت انگلیسی}}، {{به آلمانی| عبارت آلمانی}}، {{به فرانسوی| عبارت فرانسوی}} و سایر زبان‌ها به صورت {{به نام‌زبان| عبارت به‌همان زبان}} استفاده کنید مثال:
{{به انگلیسی|book}} ==>(به انگلیسی: book)

میان‌ویکی

برای بهبود کیفیت مقالات ویکی‌فا حتماً مقالاتی را که از ویکی‌پدیاهای دیگر ترجمه می‌کنید را میان‌ویکی دهید. برای این کار به ویکی‌داده بروید. برای اطلاعات بیشتر ویکی‌پدیا:میان‌ویکی را مطالعه نمایید.

برچسب‌ها

در صورتی که به نظر شما مقاله مورد نظرتان امکان داشتن میان‌ویکی را دارد یعنی در ویکی‌های دیگر مقاله دارد اگر از میان‌ویکی مناسب اطلاع ندارید {{میان‌ویکی-نیاز}} یا {{نیازمند میان‌ویکی}} استفاده کنید؛ و این الگو را در بالای مقاله قرار دهید.

در صورتی که بخشی از مقاله درست ترجمه نشده‌است یا دارای حروف لاتین است از {{ترجمه-نیاز}} در بالای بخش یا مقاله استفاده کنید.

ارجاع به منبع

ارجاع دادن با منبع دادن به ویکی‌های دیگر کار چندان خوبی نیست چون درستی مطالب در ویکی‌ها بر پایه ویرایش کاربرانش ارزیابی می‌گردد. بهتر است برای منبع‌دهی، حتماً منابع ذکر شده در آن ویکی‌ها را خودتان بازبینی کنید و درستیِ ارجاع‌ها را کنترل کنید. ارجاع دادن به منابعی که خودتان آنها را بازبینی کرده‌اید، درست است.

برای مواردی که خودتان منابع را کنترل نکرده‌اید حتی اگر یک بخش از ترجمهٔ شما را تشکیل بدهد، به ویکیِ زبانِ مرجع ارجاع دهید. ارجاع به صورت (ویکی‌پدیا انگلیسی و…) اشتباه است و باید ارجاع به صورت موردی و با استفاده از {{یادکرد-ویکی}} انجام شود. (به وپ:شیوه ارجاع به منابع#ویکی‌پدیاهای زبان‌های دیگر مراجعه کنید)

ارجاع‌ها در میان برچسب‌های <ref></ref> یا <ref name="" /> قرار می‌گیرند که متن درون آن نیازی به ترجمه ندارد.

رده‌بندی

برای رده‌بندی مقالات سعی کنید رده‌های مقاله (به زبان اصلی) که در ویکی‌فا موجود نیستند را ترجمه کنید و بسازید و همچنین در زمان ساخت مقاله به این نکته توجه کنید که به رده‌ها میان‌ویکی بدهید تا ربات‌های ردهٔ همسنگ بتوانند از رده‌های ساخته شما برای رده‌دهی به دیگر مقالات استفاده نمایند برای آگاهی از روش‌های سریع ترجمه و ساخت رده راهنمای ابزار کمک مترجم را مطالعه نمایید.

عبارت‌های چپ به راست در میان متن

برای نوشتن عبارتهای ریاضی یا فرمول‌هایی که چپ به راست هستند و درون متن قرار می‌گیرند برای درست نمایش دادن آنها از الگو {{عبارت چپ چین}} استفاده نمایید. مثلاً اگر بخواهید عبارت O(lgu) را درمیان متن فارسی بنویسید O(lgu) باید آن را در میان الگو قرار دهید تا پرانتز و حروف درست نمایش داده شوند.

ترجمه ماشینی (مترجم گوگل، بینگ و موارد مشابه)

ترجمه مقالات به زبان‌های دیگر در ابتدا می‌تواند بسیار سودمند باشد اما قبل از آن مقداری آگاهی بد نیست: ترجمه کاری سخت است. ممکن است مترجمان تازه‌کار متنی ایجاد کنند که بسیار غیرطبیعی بنماید، به عنوان نمونه با اشتباه‌هایی در اصطلاحات علمی تخصصی.

ترجمه ماشینی بین زبان‌هایی با فاصله‌های زیاد و ارتباط‌های معنایی دور (برای مثال انگلیسی و چینی) اغلب کیفیت پایینی را در متن حاصله به‌وجود می‌آورد که زمان زیادی برای ویرایش می‌طلبد. بین زبان‌های نزدیک (برای مثال اسپانیولی و کاتالونیایی) نتایج اغلب قابل قبول هستند اما باز هم به تصحیح نیاز دارند. برنامه‌های ترجمه خودکار می‌توانند سودمند واقع شوند، برای اینکه شخص را قادر می‌کنند تا بدون تسلط به زبان خارجی متن خودش را به زبان مورد نظرش تبدیل کند و بدین وسیله مردم بومی آن زبان با ویرایش متن بتوانند مفهوم بیان آن شخص را درک کنند. با این وجود، وحدت نظر عمومی نویسندگان ویکی‌پدیا آن است که یک ترجمه ماشینی ویرایش نشده به عنوان یک مقاله ویکی‌پدیایی، بدتر از هیچ چیز است.

لطفاً سعی نکنید که با ماشین‌های ترجمه درخواست‌ها را انجام دهید. کسی که درخواست می‌دهد حتماً همان طوری که شما دسترسی دارید، می‌تواند به برنامه مترجم دسترسی داشته باشد.

بعضی وقت‌ها یک ترجمه مفید چیزی بیشتر از رعایت امانتداری در حفظ مفاهیم نسخه اصل را می‌طلبد. برای مثال، یک خواننده فارسی از هیچ توضیحی در جادوگر شهر اُز که به زبان آلمانی نوشته شده‌است سر درنمی‌آورد. برای یک خواننده هلندی از لحاظ دیگر این امکان وجود دارد. همچنین خواندن مقالهٔ گرته‌برداری توصیه می‌شود.

ابزارها

  • ابزار کمک مترجم بر پایه میان‌ویکی: به کمک این ابزار جاوا اسکریپت می‌توان از ویکی با هر زبانی، برابرِ فارسیِ مقاله‌ها، رده‌ها یا الگوهای گشتن موجود در مقالهٔ مبدأ را پیدا کرد.
  • ابزارهای ویرایشی:این مجموعه ابزارها به شما در فارسی نویسی (حروف و اعداد) و ویرایش کردن مقاله‌ها کمک می‌کنند.

جستارهای وابسته