Przejdź do zawartości

Kazimierz Rusinek (polityk): Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne techniczne
drobne techniczne
Linia 2: Linia 2:
| polityk = Kazimierz Rusinek
| polityk = Kazimierz Rusinek
| grafika = [[Plik:Rusinek.jpg|200px]]
| grafika = [[Plik:Rusinek.jpg|200px]]
| data urodzenia = [[7 lutego]] [[1905]]
| data urodzenia = 7 lutego 1905
| miejsce urodzenia = [[Kraków]]
| miejsce urodzenia = [[Kraków]]
| data śmierci = [[5 maja]] [[1984]]
| data śmierci = 5 maja 1984
| miejsce śmierci = [[Warszawa]]
| miejsce śmierci = [[Warszawa]]
| funkcja = [[Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej|Minister pracy i opieki społecznej]]
| funkcja = [[Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej|Minister pracy i opieki społecznej]]
| partia = [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza]]
| partia = [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza]]
| od = lutego [[1947]]
| od = 6 lutego 1947
| do = [[20 listopada]] [[1952]]
| do = 21 listopada 1952
| poprzednik = [[Adam Kuryłowicz]]
| poprzednik = [[Adam Kuryłowicz]]
| następca = [[Stanisław Zawadzki (1900–1984)|Stanisław Zawadzki]]
| następca = [[Stanisław Zawadzki (1900–1984)|Stanisław Zawadzki]]
⚫
| odznaczenia = {{order|VM|KS}} {{order|OOP|KKO}} {{order|KZ|Z}}
| 2 funkcja = [[Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego|Minister kultury i sztuki]]
| 2 partia = [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza]]
| 2 od = [[29 kwietnia]] [[1958]]
| 2 do = [[2 lipca]] [[1958]]
| 2 poprzednik = [[Karol Kuryluk]]
| 2 następca = [[Tadeusz Galiński]]
⚫
| odznaczenia = {{order|OOP|KKO}} {{order|VM|KS}} {{order|KZ|Z}}
}}
}}
⚫
'''Kazimierz Rusinek''', właśc. Kazimierz Rusin (ur. [[7 lutego]] [[1905]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[5 maja]] [[1984]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – działacz [[socjalizm|socjalistyczny]] i [[komunizm|komunistyczny]], [[polityk]], [[dziennikarz]] prasy [[lewica|lewicowej]], [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|poseł na Sejm Ustawodawczy]], działacz [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|ZBoWiD]].
[[Plik:Kazimierz Rusinek grave.JPG|thumb|Grób Kazimierza Rusinka w Warszawie]]
[[Plik:Kazimierz Rusinek grave.JPG|thumb|Grób Kazimierza Rusinka w Warszawie]]
⚫
'''Kazimierz Rusinek''', właśc. Kazimierz Rusin (ur. [[7 lutego]] [[1905]] w [[Kraków|Krakowie]], zm. [[5 maja]] [[1984]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polski dziennikarz i polityk [[Socjalizm|socjalistyczny]]. Poseł do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]] i na [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]], w latach 1947–1952 [[Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej|minister pracy i opieki społecznej]], działacz [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|ZBoWiD]].


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Syn Stanisława Rusina i Katarzyny z domu Konopackiej. Ojciec był członkiem [[Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy|SDKPiL]], a następnie PPS. Dziadek uczestniczył w Powstaniu styczniowym. Jego bratem był [[Stanisław Wolicki]], poseł PPS, aktor i reżyser.
Syn Stanisława Rusina i Katarzyny z domu Konopackiej. Ojciec był członkiem [[Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy|Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy]], a następnie [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. Dziadek uczestniczył w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]]. Jego bratem był [[Stanisław Wolicki]], poseł PPS, aktor i reżyser. Od grudnia 1921 członek PPS. Był sekretarzem Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS na Pomorzu (1928–1931) i w poznańskiem (1935–1939), od 1927 do 1935 członek Zarządu Głównego Centralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego, sekretarz okręgu [[Poznań]].


⚫
We wrześniu 1930 jeden z organizatorów poparcia [[Centrolew]]u, m.in. aresztowany w czasie wspólnego wiecu 14 września 1930 z [[Narodowa Partia Robotnicza|Narodową Partią Robotniczą]] w [[Toruń|Toruniu]], gdzie doszło do starć z policją i masowych aresztowań. 14 września 1930 skazany za utworzenie oddziału Milicji PPS na 6 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 3 lata. Następnie w [[Poznań|Poznaniu]] zakładał pismo „Walka Ludu” i ponownie był aresztowany za podburzanie do strajku w zakładach PPG. W latach 1937–1939 członek Rady Naczelnej PPS. Od 1935 do 1939 wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Transportowców, Marynarzy i Robotników Portowych w [[Gdynia|Gdyni]], od 1937 przewodniczący Komitetu Miejskiego PPS w Gdyni. Członek prezydium gdyńskiego oddziału [[Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego|Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego]]. Od lutego 1939 radny miasta Gdyni i przewodniczący frakcji radnych PPS.
Od grudnia 1921<ref>datę taką podaje biogram Rusinka w książce ''PPS. Wspomnienia 1918–1939'', s. 897. Wydaje się jednak ona mało prawdopodobna z uwagi na to, iż w tym roku Rusinek miał 16 lat</ref> członek [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]].
Sekretarz Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS na Pomorzu (1928–1931) i w poznańskiem (1935–1939). Od 1927 do 1935 członek Zarządu Głównego Centralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego, sekretarz okręgu Poznań;


⚫
We wrześniu 1939 organizator i dowódca ochotniczych Drużyn Robotniczych przy PPS pomagających przy budowie umocnień w Gdyni i okolicach. 7 września w uzgodnieniu z pułkownikiem [[Stanisław Dąbek|Stanisławem Dąbkiem]], dowódcą [[Lądowa Obrona Wybrzeża|Lądowej Obrony Wybrzeża]], przystąpił do formowania [[Kosynierzy gdyńscy|Ochotniczego Batalionu Kosynierów]]. Jako podporucznik rezerwy pełnił prawdopodobnie funkcję w sztabie podpułkownika [[Stanisław Wężyk (oficer)|Stanisława Wężyka]]. Według [[Donald Steyer|Donalda Steyera]] pełnił on funkcję II adiutanta ppłk Wężyka, a zarazem dowódcy ochotniczych oddziałów robotniczych<ref>Donald Steyer, ''Problemy robotników Gdyni 1926–1939'', Gdańsk 1959, s. 144</ref>. Jako żołnierz brał udział w dniach 18–19 września w obronie Koszar Marynarki Wojennej na [[Oksywie|Oksywiu]]. Po [[II wojna światowa|wojnie]] przypisywał sobie dowodzenie batalionem Gdyńskich Kosynierów]] i był głównym autorem tekstów i wspomnień, w których gloryfikował własną postawę pomijając m.in. rolę ppłk. Wężyka<ref>[http://historia.trojmiasto.pl/Fakty-i-mity-o-Gdynskich-Kosynierach-n92032.html Fakty i mity o Gdyńskich Kosynierach]</ref>.
⚫
We wrześniu 1930 jeden z organizatorów poparcia [[Centrolew]]u, m.in. aresztowany w czasie wspólnego wiecu 14 września 1930 z [[Narodowa Partia Robotnicza|Narodową Partią Robotniczą]] w Toruniu, gdzie doszło do starć z policją i masowych aresztowań. 14 września 1930 skazany za utworzenie oddziału Milicji PPS na 6 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 3 lata. Następnie w Poznaniu zakładał pismo „Walka Ludu” i ponownie był aresztowany za podburzanie do strajku w zakładach PePeGie.


⚫
Po kapitulacji [[Kępa Oksywska|Kępy Oksywskiej]], od września 1939 do lipca 1940 był więźniem obozu jenieckiego – [[oflag]]u II-A [[Prenzlau]], a następnie od lipca 1940 w więzieniu [[gestapo]] w Gdańsku, zaś od marca 1941 w obozach koncentracyjnych w [[Stutthof (KL)|Stutthofie]] oraz od listopada 1941 w [[Mauthausen-Gusen (KL)|Mauthausen]]. Po wojnie pojawiły się oskarżenia, że pełnił funkcję [[Kapo (obóz koncentracyjny)|kapo]] w Stutthofie i w związku z tym uczestniczył w biciu innych więźniów<ref>Barbara Szczepuła, ''Dygnitarz'', „Dziennik Bałtycki” nr 41 z 19 lutego 1993</ref><ref>{{cytuj książkę | tytuł = Rotmistrz Pilecki| autor = [[Wiesław Wysocki|Wiesław Jan Wysocki]]| strony = 123| ''Kazimierz Rusinek, sekretarz generalny ZZZ, a po „wyborach” – minister pracy i opieki społecznej, którego „Tadeusz” znał ze Stutthofu, gdzie Rusinek był kapo''}}</ref>. Informacja o byciu więźniem funkcyjnym w obozie najprawdopodobniej stanowiła element późniejszej rozgrywki [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]] z działaczami [[Polska Partia Socjalistyczna (1944–1948)|„lubelskiej” PPS]]<ref>Potwierdza to w swoich wspomnieniach Zygmunt Augustyński, redaktor naczelny „[[Gazeta Ludowa (PSL)|Gazety Ludowej]]” który wspominał: ''Znacznie później dowiedziałem się, że to właśnie bezpieka, działając na rozkaz rosyjskiego NKWD, organizowała nagonkę przeciw Rusinkowi i czyniła wysiłki, ażeby go zhańbić i zniszczyć. Niemałe też było moje zadowolenie, że kierowana przeze mnie gazeta nie stała się narzędziem komunistycznej intrygi przeciwko działaczowi socjalistycznemu. Natomiast w maju wydrukowałem w „Gazecie Ludowej” notatkę pod tytułem Honor pana Kazimierza Rusinka – Uchwała CKW PPS. Otóż CKW PPS w specjalnej uchwale uznał wieści o Kazimierzu Rusinku „za plugawą kampanię oszczerczą, szarpiącą jego cześć osobistą i honor partii, której jest członkiem''” cyt; Dziennikarstwo i polityka. Zygmunt Augustyński. Wspomnienia redaktora naczelnego „Gazety Ludowej”, Kraków 2009, s. 142</ref>.
W latach 1937–1939 członek Rady Naczelnej [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. Od 1935 do 1939 wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Transportowców, Marynarzy i Robotników Portowych w Gdyni. Od 1937 przewodniczący Komitetu Miejskiego PPS w Gdyni. Członek prezydium [[Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego|Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego]] w [[Gdynia|Gdyni]]. Od lutego 1939 radny miasta Gdyni i przewodniczący frakcji radnych PPS.


⚫
Wraz z [[Józef Cyrankiewicz|Józefem Cyrankiewiczem]] uczestniczył w konspiracyjnym ruchu oporu w obozach koncentracyjnych. Uwolniony 5 maja 1945 przez [[United States Army|armię amerykańską]]. Po uwolnieniu już jako członek Komitetu obozowego w Mauthausen w niezbyt jasnych okolicznościach pobił innego więźnia – [[Szymon Wiesenthal|Szymona Wiesenthala]]<ref>Grzegorz Górny, Winę trzeba spłacać „[[Gazeta Wyborcza]]” nr 459, z 15 grudnia 1990, str. 10</ref><ref>[http://archiwum.polityka.pl/art/nim-wymra-swiadkowie-,390305.html Nim wymrą świadkowie. Rozmowa Haliny Świerkosz-Iwanowskiej z Szymonem Wiesenthalem], „Polityka”, nr 7(2180) z 1999</ref>. Incydent ten stał się przyczyną późniejszego sporu pomiędzy Wiesenthalem a Rusinkiem jako liderem organizacji kombatanckich, a tym samym ostrego sporu pomiędzy organizacjami ścigającymi zbrodniarzy hitlerowskich a [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|Związkiem Bojowników o Wolność i Demokrację]]. Po powrocie do kraju wrazJózefem Cyrankiewiczem spotkali się z działającym w konspiracji [[Zygmunt Zaremba|Zygmuntem Zarembą]]<ref>Zygmunt Zaremba, ''Wojna i konspiracja'', Londyn 1957, s. 332</ref>. Jednak wraz z Cyrankiewiczem postanowili przystąpić do „lubelskiej” PPS.
⚫
We wrześniu 1939 organizator i dowódca ochotniczych Drużyn Robotniczych przy PPS pomagających przy budowie umocnień w Gdyni i okolicach. 7 września w uzgodnieniu z [[pułkownik|płk.]] [[Stanisław Dąbek|Stanisławem Dąbkiem]], dowódcą [[Lądowa Obrona Wybrzeża|Lądowej Obrony Wybrzeża]], przystąpił do formowania Ochotniczego Batalionu Kosynierów. Jako podporucznik rezerwy pełnił prawdopodobnie funkcję w sztabie [[Stanisław Wężyk (oficer)|ppłk. Wężyka]]. Według Donalda Steyera pełnił on funkcję II adiutanta ppłk Wężyka, a zarazem dowódcy ochotniczych oddziałów robotniczych<ref>Donald Steyer, ''Problemy robotników Gdyni 1926–1939'', Gdańsk 1959, s. 144</ref>
Jako żołnierz brał udział w dniach 18–19 września w obronie Koszar Marynarki Wojennej na [[Oksywie|Oksywiu]]. Po wojnie przypisywał sobie dowodzenie batalionem [[Kosynierzy gdyńscy|Gdyńskich Kosynierów]] i był głównym autorem tekstów i wspomnień, w których gloryfikował własną postawę pomijając m.in. rolę ppłk. Wężyka<ref>[http://historia.trojmiasto.pl/Fakty-i-mity-o-Gdynskich-Kosynierach-n92032.html Fakty i mity o Gdyńskich Kosynierach]</ref>.


⚫
Od czerwca 1945 był członkiem Rady Naczelnej „lubelskiej” PPS. Od 1 lipca 1945 członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS, od sierpnia 1946 wiceprzewodniczącym CKW. Od grudnia 1947 do września 1948 pełnił funkcję przewodniczącego CKW PPS, pozostawał członkiem CKW do grudnia 1948 i połączenia z PPR. Wszedł do [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|Komitetu Centralnego]] [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej]]. Jednak w wyborach do Komitetu Centralnego PZPR, przy jednolitej liście przeznaczonych do wybrania, Rusinek uzyskał zaledwie 1180 głosów na 1508 głosujących<ref>Andrzej Paczkowski, Zjednoczona i oczyszczona, „Gazeta Wyborcza” nr 295 z 18 grudnia 1993, str. 16</ref>. W 1945 pełnił również funkcję sekretarza generalnego [[Zrzeszenie Związków Zawodowych|Komisji Centralnej Związków Zawodowych]]. W latach 1947–1952 był [[Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej|ministrem pracy i opieki społecznej]]. Do 1954 był członkiem KC PZPR, z tym że w lutym 1951 [[Bolesław Bierut]] wprost mu zakazał uczestnictwa w posiedzeniach KC<ref>Stanisław Konarski, Kazimierz Rusinek, ''Polski Słownik Biograficzny'' zeszyt 136 z 1991, s. 138</ref>. Pełnił mandat poselski do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]] i na [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]].
Po kapitulacji [[Kępa Oksywska|Kępy Oksywskiej]], od września 1939 do lipca 1940 był więźniem obozu jenieckiego – [[oflag]]u II-A [[Prenzlau]], a następnie od lipca 1940 w więzieniu [[gestapo]] w Gdańsku, zaś od marca 1941 w obozach koncentracyjnych w [[Stutthof (KL)|Stutthofie]] oraz od listopada 1941 w [[Mauthausen-Gusen (KL)|Mauthausen]]. Po wojnie pojawiły się oskarżenia, że pełnił funkcję [[Kapo (obóz koncentracyjny)|kapo]] w Stutthofie i w związku z tym uczestniczył w biciu innych więźniów<ref>Barbara Szczepuła, ''Dygnitarz'', „Dziennik Bałtycki” nr 41 z 19 lutego 1993</ref><ref>{{cytuj książkę | tytuł = Rotmistrz Pilecki| autor = [[Wiesław Wysocki|Wiesław Jan Wysocki]]| strony = 123| rozdział = ''Kazimierz Rusinek, sekretarz generalny ZZZ, a po „wyborach” – minister pracy i opieki społecznej, którego [[Tadeusz Płużański|„Tadeusz”]] znał ze Stutthofu, gdzie Rusinek był kapo''}}</ref>.<br />
Poniżej jest przedstawione mało wiarygodne tłumaczenie, w jaki sposób pojawiła się plotka, jakoby Rusinek był kapo w obozie.
⚫
Informacja o byciu więźniem funkcyjnym w obozie najprawdopodobniej stanowiła element późniejszej rozgrywki [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] z działaczami „lubelskiej” PPS<ref>Potwierdza to w swoich wspomnieniach Zygmunt Augustyński, redaktor naczelny „Gazety Ludowej” PSL który wspominał: ''Znacznie później dowiedziałem się, że to właśnie bezpieka, działając na rozkaz rosyjskiego NKWD, organizowała nagonkę przeciw Rusinkowi i czyniła wysiłki, ażeby go zhańbić i zniszczyć. Niemałe też było moje zadowolenie, że kierowana przeze mnie gazeta nie stała się narzędziem komunistycznej intrygi przeciwko działaczowi socjalistycznemu. Natomiast w maju wydrukowałem w „Gazecie Ludowej” notatkę pod tytułem Honor pana Kazimierza Rusinka – Uchwała CKW PPS. Otóż CKW PPS w specjalnej uchwale uznał wieści o Kazimierzu Rusinku „za plugawą kampanię oszczerczą, szarpiącą jego cześć osobistą i honor partii, której jest członkiem''” cyt; Dziennikarstwo i polityka. Zygmunt Augustyński. Wspomnienia redaktora naczelnego „Gazety Ludowej”, Kraków 2009, s. 142</ref>.

⚫
Wraz z [[Józef Cyrankiewicz|Józefem Cyrankiewiczem]] uczestnik konspiracyjnego ruchu oporu w obozach koncentracyjnych. Uwolniony 5 maja 1945 przez armię amerykańską. Po uwolnieniu już jako członek Komitetu obozowego w Mauthausen w niezbyt jasnych okolicznościach pobił innego więźnia – [[Szymon Wiesenthal|Szymona Wiesenthala]]<ref>Grzegorz Górny, Winę trzeba spłacać „Gazeta Wyborcza” nr 459, z 15 grudnia 1990, str. 10</ref><ref>[http://archiwum.polityka.pl/art/nim-wymra-swiadkowie-,390305.html Nim wymrą świadkowie. Rozmowa Haliny Świerkosz-Iwanowskiej z Szymonem Wiesenthalem], „Polityka”, nr 7(2180) z 1999</ref>. Incydent ten stał się przyczyną późniejszego sporu pomiędzy Wiesenthalem a Rusinkiem jako liderem organizacji kombatanckich, a tym samym ostrego sporu pomiędzy organizacjami ścigającymi zbrodniarzy hitlerowskich a ZBoWiD.

Po powrocie do kraju wraz [[Józef Cyrankiewicz|Józefem Cyrankiewiczem]] spotkali się z działającym w konspiracji [[Zygmunt Zaremba|Zygmuntem Zarembą]]<ref>Zygmunt Zaremba, ''Wojna i konspiracja'', Londyn 1957, s. 332</ref>. Jednak wraz z Cyrankiewiczem postanowili przystąpić do „lubelskiej” PPS.

⚫
Od czerwca 1945 był członkiem Rady Naczelnej „lubelskiej” PPS. Od 1 lipca 1945 członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS, od sierpnia 1946 wiceprzewodniczącym CKW. Od grudnia 1947 do września 1948 pełnił funkcję przewodniczącego CKW PPS, pozostawał członkiem CKW do grudnia 1948 i „połączenia” z [[Polska Partia Robotnicza|Polską Partią Robotniczą]]. Wszedł do Komitetu Centralnego PZPR. Jednak w wyborach do Komitetu Centralnego nowej już partii – PZPR, przy jednolitej liście przeznaczonych do wybrania, Rusinek uzyskał zaledwie 1180 głosów na 1508 głosujących<ref>Andrzej Paczkowski, Zjednoczona i oczyszczona, „Gazeta Wyborcza” nr 295 z 18 grudnia 1993, str. 16</ref>.

W 1945 pełnił również funkcję sekretarza generalnego [[Zrzeszenie Związków Zawodowych|Komisji Centralnej Związków Zawodowych]]. W latach 1947–1952 był [[Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej|ministrem pracy i opieki społecznej]]. Do 1954 był członkiem [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|Komitetu Centralnego PZPR]], z tym że w lutym 1951 [[Bolesław Bierut]] wprost mu zakazał uczestnictwa w posiedzeniach KC<ref>Stanisław Konarski, Kazimierz Rusinek, ''Polski Słownik Biograficzny'' zeszyt 136 z 1991, s. 138</ref>.


W 1953 został dyrektorem Państwowych Wydawnictw Szkolenia Zawodowego w Warszawie.
W 1953 został dyrektorem Państwowych Wydawnictw Szkolenia Zawodowego w Warszawie.


Powrócił do polityki po 1956. W 1958 był kierownikiem resortu kultury i sztuki, a od 1958 do 1971 wiceministrem kultury i sztuki. W latach 1964–1971 pełnił funkcję zastępcy członka KC PZPR. W 1971 przeszedł na emeryturę.
Powrócił do polityki po 1956. W 1958 był kierownikiem [[Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego|resortu kultury i sztuki]], a od 1958 do 1971 wiceministrem kultury i sztuki. W latach 1964–1971 pełnił funkcję zastępcy członka KC PZPR. W 1971 przeszedł na emeryturę. Od roku 1956 do 1972 udzielał się jako sekretarz generalny, a od 1980 wiceprezes Rady Naczelnej ZBoWiD. W 1968 wraz z [[Mieczysław Moczar|Mieczysławem Moczarem]] uczestniczył w kampanii przeciw tzw. „encyklopedystom”, czyli redaktorom ''[[Wielka encyklopedia powszechna PWN|Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWM]]'', którzy – jak twierdzili Moczar i Rusinek – nie nazbyt polsko naświetlili kwestię okupacji hitlerowskiej. W czerwcu 1968 roku wszedł w skład Komitetu Przygotowawczego obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika<ref>"Urania", miesięcznik Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, nr 3, marzec 1969, str. 85</ref>.

Od roku 1956 do 1972 udzielał się jako sekretarz generalny, a od 1980 wiceprezes Rady Naczelnej [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|ZBoWiD]]. W 1968 wraz z [[Mieczysław Moczar|Mieczysławem Moczarem]] uczestniczył w kampanii przeciw tzw. „encyklopedystom”, czyli redaktorom ''Wielkiej Encyklopedii Powszechnej'', którzy – jak twierdzili Moczar i Rusinek – nie nazbyt polsko naświetlili kwestię okupacji hitlerowskiej. W czerwcu 1968 roku wszedł w skład Komitetu Przygotowawczego obchodów 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika<ref>"Urania", miesięcznik Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, nr 3, marzec 1969, str. 85</ref>.


Od 1946 honorowy obywatel Gdyni. 22 września 2004 Rada Miasta Gdyni uchwałą nr XXIII/534/04<ref>[http://www.gdynia.pl/g2/uchwaly/04-23-534-04.doc Uchwała Rady Miasta Gdyni z 22 września 2004]</ref> pozbawiła Kazimierza Rusinka oraz [[Konstanty Rokossowski|Konstantego Rokossowskiego]], [[Amazasp Babadżanian|Amazaspa Babadżaniana]] i [[Nikołaj Szablikow|Nikołaja Szablikowa]] honorowego obywatelstwa Gdyni.
Od 1946 honorowy obywatel Gdyni. 22 września 2004 Rada Miasta Gdyni uchwałą nr XXIII/534/04<ref>[http://www.gdynia.pl/g2/uchwaly/04-23-534-04.doc Uchwała Rady Miasta Gdyni z 22 września 2004]</ref> pozbawiła Kazimierza Rusinka oraz [[Konstanty Rokossowski|Konstantego Rokossowskiego]], [[Amazasp Babadżanian|Amazaspa Babadżaniana]] i [[Nikołaj Szablikow|Nikołaja Szablikowa]] honorowego obywatelstwa Gdyni.


Odznaczony decyzją Prezydium [[Krajowa Rada Narodowa|KRN]] 14 czerwca 1946 [[Order Virtuti Militari|Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari]] za „wybitną działalność polityczno-społeczną w okresie okupacji na terenie Kraju i w Obozach koncentracyjnych”<ref>{{Monitor Polski|1946|145|277}}.</ref> i 2 lipca 1946 [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski]] za „wybitną działalność polityczno-społeczną w okresie okupacji na terenie kraju i w obozach koncentracyjnych”<ref>{{Monitor Polski|1947|79|531}}.</ref>. Uchwał KRN z 19 lipca 1946 odznaczony [[Krzyż Zasługi|Złotym Krzyżem Zasługi]] ''za wybitne zasługi w dziele organizacji Związków Zawodowych i działalność związkową na terenie kraju''<ref>{{Monitor Polski|1947|27|194}}.</ref>.
Odznaczony decyzją Prezydium KRN 14 czerwca 1946 [[Order Virtuti Militari|Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari]] za „wybitną działalność polityczno-społeczną w okresie okupacji na terenie Kraju i w Obozach koncentracyjnych”<ref>{{Monitor Polski|1946|145|277}}.</ref> i 2 lipca 1946 [[Order Odrodzenia Polski|Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski]] za „wybitną działalność polityczno-społeczną w okresie okupacji na terenie kraju i w obozach koncentracyjnych”<ref>{{Monitor Polski|1947|79|531}}.</ref>. Uchwałą KRN z 19 lipca 1946 odznaczony [[Krzyż Zasługi|Złotym Krzyżem Zasługi]] ''za wybitne zasługi w dziele organizacji Związków Zawodowych i działalność związkową na terenie kraju''<ref>{{Monitor Polski|1947|27|194}}.</ref>.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 66: Linia 46:
* Kazimierz Rusinek, ''Kilka wspomnień o pomorskiej organizacji PPS'', w: PPS. ''Wspomnienia z lat 1918–1939'', Warszawa 1987 Tm 2 {{ISBN|83-05-11291-8}} s.897-905.
* Kazimierz Rusinek, ''Kilka wspomnień o pomorskiej organizacji PPS'', w: PPS. ''Wspomnienia z lat 1918–1939'', Warszawa 1987 Tm 2 {{ISBN|83-05-11291-8}} s.897-905.
* Kazimierz Rusinek, ''Gdynia-Prenzlau-Mauthausen'', w: ''Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945''. Księga wspomnień. Tom 2, Warszawa 1995 {{ISBN|83-85618-15-5}}
* Kazimierz Rusinek, ''Gdynia-Prenzlau-Mauthausen'', w: ''Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945''. Księga wspomnień. Tom 2, Warszawa 1995 {{ISBN|83-85618-15-5}}
⚫
* [http://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/44000 Informacje w BIP IPN]

* [https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000008649&find_code=SYS&local_base=ARS10 Profil na stronie Biblioteki Sejmowej]
== Linki zewnętrzne ==
* [[Tadeusz Mołdawa]], ''Ludzie władzy 1944–1991'', [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], Warszawa 1991, s. 419, {{ISBN|83-01-10386-8}}
⚫
* [http://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/44000 Profil w BIP IPN]


{{Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza}}
{{Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza}}
{{Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza}}
{{Minister kultury i sztuki PRL}}


{{SORTUJ:Rusinek, Kazimierz}}
{{SORTUJ:Rusinek, Kazimierz}}
Linia 81: Linia 59:
[[Kategoria:Kosynierzy gdyńscy]]
[[Kategoria:Kosynierzy gdyńscy]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Krakowie]]
[[Kategoria:Ministrowie kultury PRL]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)]]

Wersja z 14:27, 3 mar 2018

Kazimierz Rusinek
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 lutego 1905
Kraków

Data i miejsce śmierci

5 maja 1984
Warszawa

Minister pracy i opieki społecznej
Okres

od 6 lutego 1947
do 21 listopada 1952

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Adam Kuryłowicz

Następca

Stanisław Zawadzki

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Grób Kazimierza Rusinka w Warszawie

Kazimierz Rusinek, właśc. Kazimierz Rusin (ur. 7 lutego 1905 w Krakowie, zm. 5 maja 1984 w Warszawie) – polski dziennikarz i polityk socjalistyczny. Poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy, w latach 1947–1952 minister pracy i opieki społecznej, działacz ZBoWiD.

Życiorys

Syn Stanisława Rusina i Katarzyny z domu Konopackiej. Ojciec był członkiem Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, a następnie Polskiej Partii Socjalistycznej. Dziadek uczestniczył w powstaniu styczniowym. Jego bratem był Stanisław Wolicki, poseł PPS, aktor i reżyser. Od grudnia 1921 członek PPS. Był sekretarzem Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS na Pomorzu (1928–1931) i w poznańskiem (1935–1939), od 1927 do 1935 członek Zarządu Głównego Centralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego, sekretarz okręgu Poznań.

We wrześniu 1930 jeden z organizatorów poparcia Centrolewu, m.in. aresztowany w czasie wspólnego wiecu 14 września 1930 z Narodową Partią Robotniczą w Toruniu, gdzie doszło do starć z policją i masowych aresztowań. 14 września 1930 skazany za utworzenie oddziału Milicji PPS na 6 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 3 lata. Następnie w Poznaniu zakładał pismo „Walka Ludu” i ponownie był aresztowany za podburzanie do strajku w zakładach PPG. W latach 1937–1939 członek Rady Naczelnej PPS. Od 1935 do 1939 wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Transportowców, Marynarzy i Robotników Portowych w Gdyni, od 1937 przewodniczący Komitetu Miejskiego PPS w Gdyni. Członek prezydium gdyńskiego oddziału Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Od lutego 1939 radny miasta Gdyni i przewodniczący frakcji radnych PPS.

We wrześniu 1939 organizator i dowódca ochotniczych Drużyn Robotniczych przy PPS pomagających przy budowie umocnień w Gdyni i okolicach. 7 września w uzgodnieniu z pułkownikiem Stanisławem Dąbkiem, dowódcą Lądowej Obrony Wybrzeża, przystąpił do formowania Ochotniczego Batalionu Kosynierów. Jako podporucznik rezerwy pełnił prawdopodobnie funkcję w sztabie podpułkownika Stanisława Wężyka. Według Donalda Steyera pełnił on funkcję II adiutanta ppłk Wężyka, a zarazem dowódcy ochotniczych oddziałów robotniczych[1]. Jako żołnierz brał udział w dniach 18–19 września w obronie Koszar Marynarki Wojennej na Oksywiu. Po wojnie przypisywał sobie dowodzenie batalionem Gdyńskich Kosynierów]] i był głównym autorem tekstów i wspomnień, w których gloryfikował własną postawę pomijając m.in. rolę ppłk. Wężyka[2].

Po kapitulacji Kępy Oksywskiej, od września 1939 do lipca 1940 był więźniem obozu jenieckiego – oflagu II-A Prenzlau, a następnie od lipca 1940 w więzieniu gestapo w Gdańsku, zaś od marca 1941 w obozach koncentracyjnych w Stutthofie oraz od listopada 1941 w Mauthausen. Po wojnie pojawiły się oskarżenia, że pełnił funkcję kapo w Stutthofie i w związku z tym uczestniczył w biciu innych więźniów[3][4]. Informacja o byciu więźniem funkcyjnym w obozie najprawdopodobniej stanowiła element późniejszej rozgrywki Polskiej Partii Robotniczej z działaczami „lubelskiej” PPS[5].

Wraz z Józefem Cyrankiewiczem uczestniczył w konspiracyjnym ruchu oporu w obozach koncentracyjnych. Uwolniony 5 maja 1945 przez armię amerykańską. Po uwolnieniu już jako członek Komitetu obozowego w Mauthausen w niezbyt jasnych okolicznościach pobił innego więźnia – Szymona Wiesenthala[6][7]. Incydent ten stał się przyczyną późniejszego sporu pomiędzy Wiesenthalem a Rusinkiem jako liderem organizacji kombatanckich, a tym samym ostrego sporu pomiędzy organizacjami ścigającymi zbrodniarzy hitlerowskich a Związkiem Bojowników o Wolność i Demokrację. Po powrocie do kraju wrazJózefem Cyrankiewiczem spotkali się z działającym w konspiracji Zygmuntem Zarembą[8]. Jednak wraz z Cyrankiewiczem postanowili przystąpić do „lubelskiej” PPS.

Od czerwca 1945 był członkiem Rady Naczelnej „lubelskiej” PPS. Od 1 lipca 1945 członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS, od sierpnia 1946 wiceprzewodniczącym CKW. Od grudnia 1947 do września 1948 pełnił funkcję przewodniczącego CKW PPS, pozostawał członkiem CKW do grudnia 1948 i połączenia z PPR. Wszedł do Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jednak w wyborach do Komitetu Centralnego PZPR, przy jednolitej liście przeznaczonych do wybrania, Rusinek uzyskał zaledwie 1180 głosów na 1508 głosujących[9]. W 1945 pełnił również funkcję sekretarza generalnego Komisji Centralnej Związków Zawodowych. W latach 1947–1952 był ministrem pracy i opieki społecznej. Do 1954 był członkiem KC PZPR, z tym że w lutym 1951 Bolesław Bierut wprost mu zakazał uczestnictwa w posiedzeniach KC[10]. Pełnił mandat poselski do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy.

W 1953 został dyrektorem Państwowych Wydawnictw Szkolenia Zawodowego w Warszawie.

Powrócił do polityki po 1956. W 1958 był kierownikiem resortu kultury i sztuki, a od 1958 do 1971 wiceministrem kultury i sztuki. W latach 1964–1971 pełnił funkcję zastępcy członka KC PZPR. W 1971 przeszedł na emeryturę. Od roku 1956 do 1972 udzielał się jako sekretarz generalny, a od 1980 wiceprezes Rady Naczelnej ZBoWiD. W 1968 wraz z Mieczysławem Moczarem uczestniczył w kampanii przeciw tzw. „encyklopedystom”, czyli redaktorom Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWM, którzy – jak twierdzili Moczar i Rusinek – nie nazbyt polsko naświetlili kwestię okupacji hitlerowskiej. W czerwcu 1968 roku wszedł w skład Komitetu Przygotowawczego obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika[11].

Od 1946 honorowy obywatel Gdyni. 22 września 2004 Rada Miasta Gdyni uchwałą nr XXIII/534/04[12] pozbawiła Kazimierza Rusinka oraz Konstantego Rokossowskiego, Amazaspa Babadżaniana i Nikołaja Szablikowa honorowego obywatelstwa Gdyni.

Odznaczony decyzją Prezydium KRN 14 czerwca 1946 Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za „wybitną działalność polityczno-społeczną w okresie okupacji na terenie Kraju i w Obozach koncentracyjnych”[13] i 2 lipca 1946 Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitną działalność polityczno-społeczną w okresie okupacji na terenie kraju i w obozach koncentracyjnych”[14]. Uchwałą KRN z 19 lipca 1946 odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za wybitne zasługi w dziele organizacji Związków Zawodowych i działalność związkową na terenie kraju[15].

Przypisy

  1. ↑ Donald Steyer, Problemy robotników Gdyni 1926–1939, Gdańsk 1959, s. 144
  2. ↑ Fakty i mity o Gdyńskich Kosynierach
  3. ↑ Barbara Szczepuła, Dygnitarz, „Dziennik Bałtycki” nr 41 z 19 lutego 1993
  4. ↑ Wiesław Jan Wysocki: Rotmistrz Pilecki. s. 123.
  5. ↑ Potwierdza to w swoich wspomnieniach Zygmunt Augustyński, redaktor naczelny „Gazety Ludowej” który wspominał: Znacznie później dowiedziałem się, że to właśnie bezpieka, działając na rozkaz rosyjskiego NKWD, organizowała nagonkę przeciw Rusinkowi i czyniła wysiłki, ażeby go zhańbić i zniszczyć. Niemałe też było moje zadowolenie, że kierowana przeze mnie gazeta nie stała się narzędziem komunistycznej intrygi przeciwko działaczowi socjalistycznemu. Natomiast w maju wydrukowałem w „Gazecie Ludowej” notatkę pod tytułem Honor pana Kazimierza Rusinka – Uchwała CKW PPS. Otóż CKW PPS w specjalnej uchwale uznał wieści o Kazimierzu Rusinku „za plugawą kampanię oszczerczą, szarpiącą jego cześć osobistą i honor partii, której jest członkiem” cyt; Dziennikarstwo i polityka. Zygmunt Augustyński. Wspomnienia redaktora naczelnego „Gazety Ludowej”, Kraków 2009, s. 142
  6. ↑ Grzegorz Górny, Winę trzeba spłacać „Gazeta Wyborcza” nr 459, z 15 grudnia 1990, str. 10
  7. ↑ Nim wymrą świadkowie. Rozmowa Haliny Świerkosz-Iwanowskiej z Szymonem Wiesenthalem, „Polityka”, nr 7(2180) z 1999
  8. ↑ Zygmunt Zaremba, Wojna i konspiracja, Londyn 1957, s. 332
  9. ↑ Andrzej Paczkowski, Zjednoczona i oczyszczona, „Gazeta Wyborcza” nr 295 z 18 grudnia 1993, str. 16
  10. ↑ Stanisław Konarski, Kazimierz Rusinek, Polski Słownik Biograficzny zeszyt 136 z 1991, s. 138
  11. ↑ "Urania", miesięcznik Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, nr 3, marzec 1969, str. 85
  12. ↑ Uchwała Rady Miasta Gdyni z 22 września 2004
  13. ↑ M.P. z 1946 r. nr 145, poz. 277.
  14. ↑ M.P. z 1947 r. nr 79, poz. 531.
  15. ↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 194.

Bibliografia

Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza (1947–1952)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu
  • kursywa – ministrowie, odwołani przed końcem istnienia rządu
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Rusinek_(polityk)&oldid=52673581”