Przejdź do zawartości

Hedy Lamarr: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Mareklug (dyskusja | edycje)
18 075 edycji
Mareklug (dyskusja | edycje)
18 075 edycji
→‎Życiorys: źródła/przypisy
Linia 31: Linia 31:
Chociaż grała z największymi gwiazdami kina{{r|gw0911}} i w ciągu sześciu lat zagrała w 17 filmach, nie została wielką gwiazdą. Reklamowano ją jako najpiękniejszą kobietę Hollywood. Po dwóch latach w wytwórni zaczęto jednak w nią wątpić, a po pojawieniu się w wytwórni [[Ingrid Bergman]], która szybko stała się gwiazdą, Lamarr wycofała się z kariery aktorskiej<ref name=onet /> i w 1942 roku zerwała kontrakt z MGM{{r|onet}}.
Chociaż grała z największymi gwiazdami kina{{r|gw0911}} i w ciągu sześciu lat zagrała w 17 filmach, nie została wielką gwiazdą. Reklamowano ją jako najpiękniejszą kobietę Hollywood. Po dwóch latach w wytwórni zaczęto jednak w nią wątpić, a po pojawieniu się w wytwórni [[Ingrid Bergman]], która szybko stała się gwiazdą, Lamarr wycofała się z kariery aktorskiej<ref name=onet /> i w 1942 roku zerwała kontrakt z MGM{{r|onet}}.


Gdy we wrześniu 1940 roku niemiecki okręt podwodny storpedował brytyjski statek wiozący dzieci, Lamarr postanowiła opracować system sterowania [[Torpeda|torpedą]] za pomocą fal radiowych. By uniemożliwić przeciwnikowi przejęcie kontroli nad torpedą zaproponowała, by sygnał sterujący wysyłać na często zmieniających się [[częstotliwość|częstotliwościach]]. Jej przyjaciel, kompozytor [[George Antheil]] zaproponował, by zastosować rolki z taśmami, jakich używał do sterowania swoimi instrumentami muzycznymi{{r|gw0911}}. W czerwcu 1941 roku Lamarr i Antheil zarejestrowali w urzędzie patentowym system określany dziś jako [[FHSS]] ([[język angielski|ang.]] ''frequency-hopping spread spectrum'')<ref name=onet /> pod numerem 2292387{{fakt|data=2013-12}}.
Gdy we wrześniu 1940 roku niemiecki okręt podwodny storpedował brytyjski statek wiozący dzieci, Lamarr postanowiła opracować system sterowania [[Torpeda|torpedą]] za pomocą fal radiowych. By uniemożliwić przeciwnikowi przejęcie kontroli nad torpedą zaproponowała, by sygnał sterujący wysyłać na często zmieniających się [[częstotliwość|częstotliwościach]]. Jej przyjaciel, kompozytor [[George Antheil]] zaproponował, by zastosować rolki z taśmami, jakich używał do sterowania swoimi instrumentami muzycznymi{{r|gw0911}}. W czerwcu 1941 roku Lamarr i Antheil zarejestrowali w urzędzie patentowym system określany dziś jako [[FHSS]] ([[język angielski|ang.]] ''frequency-hopping spread spectrum'')<ref name=onet /> pod numerem 2292387<ref name=patent1941>{{cytuj stronę |url=http://pdfpiw.uspto.gov/.piw?Docid=02292387&homeurl=http%3A%2F%2Fpatft.uspto.gov%2Fnetacgi%2Fnph-Parser%3FSect1%3DPTO2%2526Sect2%3DHITOFF%2526p%3D1%2526u%3D%25252Fnetahtml%25252FPTO%25252Fsearch-bool.html%2526r%3D1%2526f%3DG%2526l%3D50%2526co1%3DOR%2526d%3DPALL%2526s1%3D2292387.PN.%2526OS%3DPN%2F2292387%2526RS%3DPN%2F2292387&PageNum=&Rtype=&SectionNum=&idkey=NONE&Input=View+first+page |tytuł=Patent #: US002292387 Section: Drawings 1 of 7 pages SECRET COMMUNICATION SYSTEM |data dostępu=2015-11-09 |język=en}}</ref>.


Patent został bezpłatnie udostępniony marynarce wojennej USA, ale nie został wykorzystany podczas wojny z powodu obaw co do tego, czy rolki papieru nie będą się zacinały{{r|gw0911}}. Wynalazek wprowadzono do użycia kilka lat później, a ze względu na militarne zastosowanie utajniono aż do połowy lat 80. XX wieku. Dziś jest powszechnie stosowany w sieciach radiowych standardu [[IEEE 802.11]] i [[GSM]]. W 1997 roku otrzymała nagrodę amerykańskich wynalazców za zasługi dla rozwoju elektroniki<ref name=onet />.
Patent został bezpłatnie udostępniony marynarce wojennej USA, ale nie został wykorzystany podczas wojny z powodu obaw co do tego, czy rolki papieru nie będą się zacinały{{r|gw0911}}. Wynalazek wprowadzono do użycia kilka lat później, a ze względu na militarne zastosowanie utajniono aż do połowy lat 80. XX wieku. Dziś jest powszechnie stosowany w sieciach radiowych standardu [[IEEE 802.11]] i [[GSM]]. W 1997 roku otrzymała nagrodę amerykańskich wynalazców za zasługi dla rozwoju elektroniki<ref name=onet />.


Po wojnie wróciła na plan filmowy filmu [[Cecil B. DeMille|Cecila DeMille’a]] „[[Samson i Dalila (film 1949)|Samson i Dalila]]”, który odniósł duży sukces. Zagrała w kilku kolejnych filmach, ale nie odniosły one większego sukcesu<ref name=onet />. W 1966 wydała autobiografię ''Ekstaza i ja''<ref name=wordcat1>{{cytuj stronę |url=http://www.worldcat.org/title/ecstasy-and-me-my-life-as-a-woman/oclc/816489109 |tytuł=Ecstasy and me: my life as a woman |data dostępu=2015-11-09 |praca=[[WorldCat]]}}</ref>.
Po wojnie wróciła na plan filmowy filmu [[Cecil B. DeMille|Cecila DeMille’a]] „[[Samson i Dalila (film 1949)|Samson i Dalila]]”, który odniósł duży sukces. Zagrała w kilku kolejnych filmach, ale nie odniosły one większego sukcesu<ref name=onet />. W 1966 wydała autobiografię ''Ekstaza i ja''<ref name=wordcat1>{{cytuj stronę |url=http://www.worldcat.org/title/ecstasy-and-me-my-life-as-a-woman/oclc/816489109 |tytuł=Ecstasy and me: my life as a woman |data dostępu=2015-11-09 |praca=[[WorldCat]] |język=en}}</ref>.


W roku 1998 twarz Lamarr pojawiła się po raz pierwszy na opakowaniu i instrukcjach pakietu [[CorelDRAW]]. Firma [[Corel Corporation]] została pozwana przez Lamarr do sądu o szkody związanie z nieautoryzowanym użyciem jej wizerunku. Sprawa została jednak rozwiązana polubownie i za nieznaną sumę, Corel uzyskał prawo do wyłącznego prawa na ten obraz na okres pięciu lat<ref name=onet />.
W roku 1998 twarz Lamarr pojawiła się po raz pierwszy na opakowaniu i instrukcjach pakietu [[CorelDRAW]]. Firma [[Corel Corporation]] została pozwana przez Lamarr do sądu o szkody związanie z nieautoryzowanym użyciem jej wizerunku. Sprawa została jednak rozwiązana polubownie i za nieznaną sumę, Corel uzyskał prawo do wyłącznego prawa na ten obraz na okres pięciu lat<ref name=onet />.

Wersja z 09:44, 9 lis 2015

Hedy Lamarr
Ilustracja
Hedy Lamarr w 1947
Imię i nazwisko

Hedwig Eva Maria Kiesler

Data i miejsce urodzenia

9 listopada 1914
Wiedeń

Data śmierci

19 stycznia 2000

Multimedia w Wikimedia Commons

Hedy Lamarr (ur. 9 listopada 1914[1] w Wiedniu, zm. 19 stycznia 2000) – aktorka, hollywoodzka gwiazda filmowa i wynalazczyni.

Życiorys

Hedy Lamarr pochodziła ze zasymilowanej rodziny żydowskiej, była jedynaczką[2], córką bogatego austriackiego bankiera. Jej prawdziwe nazwisko brzmiało Hedwig Eva Maria Kiesler[3]. Od dziecka chciała zostać aktorką i przekonała rodziców, by pozwolili jej porzucić szkołę dla aktorstwa[2]. Dzięki swej urodzie po raz pierwszy wystąpiła w filmie w roku 1930. Dużym echem odbił się jej film z 1933 roku Ekstaza, nakręcony przez czeskiego reżysera Gustava Machatego, w którym wystąpiła nago. Film wywołał wielki skandal: papież Pius XI uznał obraz za „niemoralny i szkodliwy”, Adolf Hitler zakazał wyświetlania w Niemczech, podobnie rząd amerykański, który zabronił także wwozu kopii filmu. W większości krajów, które zdecydowały się pokazywać film, ocenzurowano go przez wycięcie części scen[3].

W 1933 roku wyszła za mąż za biznesmena Fritza Mandla, trzeciego na liście najbogatszych Austriaków, który znajdował się w bliskich relacjach z austriackimi faszystami, a majątek zdobył na handlu bronią z nazistowskimi Niemcami. Zazdrosny mąż bezskutecznie próbował wykupić wszystkie kopie filmu Ekstaza, jednak bez powodzenia. Zaraz po ślubie Mandl zakazał jej grania w filmach[2].

Mandl miał liczne znajomości w elitach ówczesnych władz i w ten sposób jego żona mogła poznać Mussoliniego i Hitlera. Zajmował się produkcją uzbrojenia, a zwłaszcza systemami łączności radiowej. Dzięki temu jego żona miała okazję zapoznać się z nowoczesną techniką i okazała się utalentowana w tym kierunku[3].

W 1937 roku, mając dość męża i jego faszystowskich poglądów, rozwiodła się i uciekła do Londynu, gdzie poznała producenta filmowego Louisa Mayera, współzałożyciela wytwórni filmowej Metro-Goldwyn-Mayer (MGM)[3]. Lamarr z powodzeniem zdołała wynegocjować dla siebie korzystny kontrakt w studiu MGM[2]. Wtedy zmieniła nazwisko na Hedy Lamarr na cześć gwiazdy kina niemego Barbary La Marr i w 1938 roku wspólnie z Mayerem trafiła do Hollywood, gdzie grała w wielu filmach aż do końca 1941 roku[3]. W wolnych chwilach zajmowała się wynalazkami, opracowała m.in. pastylkę musującą, tworzącą napój podobny do Coca-Coli i pojemnik na zużyte chusteczki przyklejony do pudełka z tymi czystymi, ale żaden z jej wynalazków nie znalazł uznania[2].

Chociaż grała z największymi gwiazdami kina[2] i w ciągu sześciu lat zagrała w 17 filmach, nie została wielką gwiazdą. Reklamowano ją jako najpiękniejszą kobietę Hollywood. Po dwóch latach w wytwórni zaczęto jednak w nią wątpić, a po pojawieniu się w wytwórni Ingrid Bergman, która szybko stała się gwiazdą, Lamarr wycofała się z kariery aktorskiej[3] i w 1942 roku zerwała kontrakt z MGM[3].

Gdy we wrześniu 1940 roku niemiecki okręt podwodny storpedował brytyjski statek wiozący dzieci, Lamarr postanowiła opracować system sterowania torpedą za pomocą fal radiowych. By uniemożliwić przeciwnikowi przejęcie kontroli nad torpedą zaproponowała, by sygnał sterujący wysyłać na często zmieniających się częstotliwościach. Jej przyjaciel, kompozytor George Antheil zaproponował, by zastosować rolki z taśmami, jakich używał do sterowania swoimi instrumentami muzycznymi[2]. W czerwcu 1941 roku Lamarr i Antheil zarejestrowali w urzędzie patentowym system określany dziś jako FHSS (ang. frequency-hopping spread spectrum)[3] pod numerem 2292387[4].

Patent został bezpłatnie udostępniony marynarce wojennej USA, ale nie został wykorzystany podczas wojny z powodu obaw co do tego, czy rolki papieru nie będą się zacinały[2]. Wynalazek wprowadzono do użycia kilka lat później, a ze względu na militarne zastosowanie utajniono aż do połowy lat 80. XX wieku. Dziś jest powszechnie stosowany w sieciach radiowych standardu IEEE 802.11 i GSM. W 1997 roku otrzymała nagrodę amerykańskich wynalazców za zasługi dla rozwoju elektroniki[3].

Po wojnie wróciła na plan filmowy filmu Cecila DeMille’a „Samson i Dalila”, który odniósł duży sukces. Zagrała w kilku kolejnych filmach, ale nie odniosły one większego sukcesu[3]. W 1966 wydała autobiografię Ekstaza i ja[5].

W roku 1998 twarz Lamarr pojawiła się po raz pierwszy na opakowaniu i instrukcjach pakietu CorelDRAW. Firma Corel Corporation została pozwana przez Lamarr do sądu o szkody związanie z nieautoryzowanym użyciem jej wizerunku. Sprawa została jednak rozwiązana polubownie i za nieznaną sumę, Corel uzyskał prawo do wyłącznego prawa na ten obraz na okres pięciu lat[3].

Zmarła 19 stycznia 2000 roku, prochy przeniesiono do Wiednia[3].

Nawiązania

  • W 1973 Mel Brooks nazwał imieniem „Hedley Lamarr” jednego z męskich bohaterów swej komedii Płonące siodła.
  • W grze Half-Life 2 „Lamarr” to headcrab Dr. Kleinera. W jednym z momentów gry, gdy Dr Kleiner szuka swojego zwierzaka, wypowiada słowa „There is only one hedy”, co można wziąć za typowego easter egga umieszczonego w grze.

Filmy

  • 1930 – Geld auf der Straße
  • 1931 – Man braucht kein Geld
  • 1931 – Koffer des Herrn
  • 1931 – Blumenfrau von Lindenau
  • 1933 – Ekstaza (Extase)
  • 1938 – Algier (Algiers)
  • 1938 – Hollywood Goes to Town
  • 1939 – Lady of the Tropics
  • 1940 – Gorączka nafty (Boom Town)
  • 1940 – I Take This Woman
  • 1940 – Towarzysz X (Comrade X)
  • 1940 – Miracle of Sound
  • 1941 – Bądź ze mną (Come Live with Me)
  • 1941 – H.M. Pulham, Esq.
  • 1941 – Kulisy wielkiej rewii (Ziegfeld Girl)
  • 1942 – Crossroads
  • 1942 – Tortilla Flat
  • 1942 – White Cargo
  • 1943 – Show Business at War
  • 1943 – Heavenly Body
  • 1944 – Experiment Perilous
  • 1944 – Konspiratorzy (Conspirators)
  • 1946 – Strange Woman
  • 1947 – Dishonored Lady
  • 1948 – Let’s Live a Little
  • 1949 – Samson i Dalila (Samson and Delilah)
  • 1950 – Lady Without Passport
  • 1950 – Copper Canyon
  • 1951 – My Favorite Spy
  • 1954 – Eterna femmina
  • 1954 – Amante di Paride
  • 1957 – Historia ludzkości (Story of Mankind)
  • 1958 – Female Animal
  • 1965 – Boginie miłości (Love Goddesses)
  • 1975 – Brother, Can You Spare a Dime?
  • 1977 – That’s Action
  • 1989 – Entertaining the Troops
  • 1990 – Instant Karma
  • 1990 – Hollywoodzkie wspomnienia – Hedy Lamarr (Hollywood Remembers – Hedy Lamarr)
  1. ↑ Stephen Michael Stephen Michael: Beautiful: The Life of Hedy Lamarr. Thomas Dunne Books, 2010.
  2. ↑ a b c d e f g h Piotr Cieśliński: Piękna Hedy Lamarr. Zawdzięczamy jej komórkę i bezprzewodowy internet. Za swój wynalazek nie dostała ani centa. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2014-11-09. [dostęp 2014-12-16]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Mariusz Surosz: Potępiona przez papieża, zakazana przez Hitlera. Onet.pl, 2011-06-08. [dostęp 2011-06-24]. (pol.).
  4. ↑ Patent #: US002292387 Section: Drawings 1 of 7 pages SECRET COMMUNICATION SYSTEM. [dostęp 2015-11-09]. (ang.).
  5. ↑ Ecstasy and me: my life as a woman. [w:] WorldCat [on-line]. [dostęp 2015-11-09]. (ang.).
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hedy_Lamarr&oldid=44033049”