Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
(33 tussenliggende versies door 24 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
[[Bestand:Machine-made Shmura Matzo.jpg|250px|rechts|thumb|Een vierkante matse]]
[[Bestand:Shmura Matzo.jpg|250px|rechts|thumb|Een ronde matse]]
Een '''matse''' ([[Hebreeuws]]: מצה) is een plat brood dat niet is gerezen. Het lijkt op een grote [[cracker (voedsel)|cracker]]. Er zijn ronde en vierkante matses in de handel.
 
Een '''matse''' ([[Hebreeuws]]: מצה) is een plat[[ongedesemd brood]], dat niet is gerezen. Het lijkt op een grote [[cracker (voedsel)|cracker]]. Er zijn ronde en vierkante matses in de handel.
Matses worden belegd met bijvoorbeeld kaas of suiker. Van matses of matsemeel kunnen ook [[matsebal]]letjes (Jiddisch: ''kneidelach'') gemaakt worden, vermengd met bijvoorbeeld water en melk. Deze dienen dan als vulling voor soep. Er is speciaal matsemeel te koop, maar matses fijnwrijven tot meel kan ook.
 
Matses worden belegd met bijvoorbeeld kaas of suiker. Van matses of matsemeel kunnen ook [[matsebal]]letjes ([[Jiddisch]]: ''kneidelach'') gemaakt worden, vermengd met bijvoorbeeld water en melk. Deze dienen dan als vulling voor soep. Een ander gerecht op basis van matsemeel is [[krimsel]] of gremsjelies: een typisch Nederlands-Joods pesachgebak. Er is speciaal matsemeel te koop, maar matses fijnwrijven tot meel kan ook.
[[Bestand:Matzes_bakken_vroeger_en_nu-520943.ogv|thumb|Polygoonjournaal uit 1937. De machinale productie van matses, joods paasbrood, in een fabriek en het bakproces zoals dat in de 17e eeuw gevolgd werd. Zonder geluid.]]
[[Bestand:Joods paasfeest-519131.ogg|thumb|Joods paasfeest en fabricage van matses in 1966]]
==Pesach==
Met [[Pesach]] viert men in het [[jodendom]] de [[Uittocht uit Egypte|bevrijding uit de slavernij in Egypte]]. Volgens de [[Thora]] moesten de joden vlak voor hun vertrek in opdracht van God snel brood bakken zonder daar [[zuurdesem]] aan toe te voegen ([[Exodus (boek)|Exodus]] 12:8).
Voordat Pesach begint wordt het gehele huis gereinigd, zodat er geen resten van gerezen brood (''[[chametz]]'' of ''chometz'') meer aanwezig zijn. Ook beschuitresten, toast en dergelijke worden verwijderd. In [[Israël]] is tijdens Pesach in Joodse winkels geen gerezen brood te koop, alle producten waar [[gist]] in voorkomt (zoals toast) zijn dan afgedekt. In Arabische winkels kan men nog wel brood kopen. Tijdens de Pesachweek eten religieuze en traditionele joden alleen maar matses en geen gerezen brood, de bedoeling van het eten van matses is om de herinnering aan de slavernij en de bevrijding door God te gedenken.
 
==Matses voor Pesach==
De matses die gedurende het gehele jaar verkocht worden, zijn niet automatisch kosjer[[koosjer]] voor Pesach. Wat betreft de Joodse spijswet, [[kasjroet]] is Pesach een van de lastigste tijden van het jaar: alle voedingswaren moeten een speciale aanduiding ''Kosher Le-Pesach'' (KosjerKoosjer voor Pesach) hebben. Voor matses houdt dit o.a. in dat het gehele bakproces binnen achttien minuten moet zijn afgerond. Bij voorkeur worden de matses met de hand gemaakt en niet machinaal. Matses voor Pesach zijn dan ook een stuk duurder dan in de rest van het jaar: voor een kilo matses kan de prijs boven de 25 euro liggen.
 
==Pasen==
Ook in veel Nederlandse katholieke en christelijke gezinnen is het traditie om met Pasen matses te eten. De uittocht van [[Mozes]], die ook deel uitmaakt van de bijbelBijbel, en het Pesach feestPesachfeest zijn hierbij vermengd met het Christelijkechristelijke [[Pasen|paasfeest]], de wederopstandwederopstanding van [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Jezus Christus]]. In de periode voor Pasen verschijnen matses dan ook vaak prominent in een groot schap in de [[supermarkt]]en. Traditioneel wordtworden de matses besmeerd met [[Boter (zuivel)|boter]] en bestrooid met [[Tafelsuiker|suiker]].
 
==Hollandia Matzes==
In Nederland is in [[Enschede]] sinds 1933 de grote[[Hollandia (matses)|matsefabriek Hollandia Matzes B.V.]] gevestigd. Deze fabriek staat onder rabbinaal toezicht van het [[Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap]], wat betekent dat de daar gemaakte matses ook [[kasjroet|koosjer]] zijn.
 
==Spelling en uitspraak==
Er bestaat een veelvoud aan spellingen voor het woord matse en het meervoud ervan (officieel: ''matses''). Deze spellingen zijn vaak met het anglicistischeAngelsaksische 'tz'. De officiële Nederlandse spelling, matse (met de klemtoon op de eerste lettergreep), komt van het [[Jiddisch]] en [[Hebreeuws]].
 
Het Hebreeuwse woord is ''matzo'' (of ''matza'') (beide met de klemtoon op de laatste lettergreep), het meervoud daarvan is ''matzos'' (of ''matzot'') (idem).
Regel 25 ⟶ 27:
==Externe link==
*[http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Ex+12%2C1-13%2C16&pos=0&set=18&lang=nl2 Bijbelverhaal: Pesachfeest en uittocht uit Egypte]
{{Commonscat|Matzo}}
 
[[Categorie:Brood en banket]]
[[Categorie:Joodse keuken]]
[[Categorie:Jiddisch]]
[[Categorie:Pesach]]
[[Categorie:Cracker]]
 
[[ar:مصة]]
[[bg:Маца]]
[[ca:Matzà]]
[[cs:Maces]]
[[da:Matzahboller]]
[[de:Matze]]
[[en:Matzo]]
[[eo:Maco]]
[[es:Matzá]]
[[fi:Matsa]]
[[fr:Matza]]
[[he:מצה]]
[[it:Matzah]]
[[ja:マッツァー]]
[[kk:Маца (Стара Загора облысы)]]
[[ko:무교병]]
[[lt:Macas]]
[[mg:Matso]]
[[nn:Massá]]
[[no:Massá]]
[[pl:Maca]]
[[pt:Matzá]]
[[ro:Pască]]
[[ru:Маца]]
[[sv:Matza]]
[[tl:Matsa]]
[[tr:Matsa]]
[[uk:Маца]]
[[yi:מצה]]