John F. Kennedy

Voor de naar Kennedy genoemde klasse oorlogsschepen, zie John F. Kennedy-klasse

Sjabloon:Infobox President John Fitzgerald Kennedy (Brookline (Massachusetts), 29 mei 1917 - Dallas (Texas), 22 november 1963), vaak JFK genoemd, was een Amerikaans politicus van de Democratische Partij, en president van de Verenigde Staten van 1961 tot 1963. Op 22 november 1963 werd hij in Dallas vermoord.

Vroege jaren

Kennedy kwam uit een van oorsprong Ierse katholieke familie. Zijn moeder was Rose Kennedy, en zijn vader Joe, of Joseph, Kennedy was een man met grote ambities en zeer weinig scrupules, die er jarenlang tijdens zijn huwelijk nauwelijks verborgen verhoudingen met andere vrouwen op na hield (zoals met filmster Gloria Swanson en uitgeefster Clare Luce), terwijl hij ook negen kinderen bij zijn vrouw verwekte. Het gezin werd na Kennedy's verkiezing tot president ook wel schertsend de onofficiële koninklijke familie van de Verenigde Staten en de Kennedyclan genoemd omdat er zo veel invloedrijke personen uit voortgekomen zijn.

Kennedy bleek intelligent en had goede schoolresultaten, maar had al vroeg een slepende ziekte en wat later zware rugproblemen, die hem de rest van zijn leven bleven kwellen. Hij woonde en studeerde enige tijd in Londen en maakte vóór de oorlog een reis door Europa, mede waarover hij in 1940 als afstudeerscriptie een scherp analyserend verslag schreef met daarin waarschuwingen tegen Hitler, getiteld "Why England Slept" over het Britse aandeel in het Verdrag van München, een scriptie die daarna als boek gepubliceerd een bestseller werd. Hij behaalde aan Harvard cum laude een graad in internationale zaken.

In de oorlog was hij luitenant bij de marine, hoewel hij als gevolg van zijn lichamelijke kwalen in eerste instantie niet werd goedgekeurd voor actieve dienst. Dankzij de invloed van zijn familie lukte het hem echter in een gevechtsfunctie te worden geplaatst, hetgeen namelijk voor veel kiezers een voorwaarde voor een stem op hem bij presidentsverkiezingen zou zijn. Hij voerde volgens de berichten die zijn vader de wereld in liet sturen het bevel over een motortorpedoboot (de PT-109) die door de Japanse kruiser Amagiri overvaren werd en zonk, waarna hij met een moedige actie toch zijn bemanning zou hebben weten te redden. Na het zinken van de boot zou Kennedy vijf uur in zee gezwommen hebben voordat hij een eiland wist te bereiken. Deze vermeende moed en doorzettingsvermogen maakte hem tot een oorlogsheld. Het werd niet bekendgemaakt dat hij leed aan de ziekte van Addison en enorme rugpijnen en daarom buiten het openbaar vaak op krukken liep.

In 1946 werd hij gekozen tot Afgevaardigde voor het Congres voor Boston, en in 1953 tot senator. In dat jaar schreef hij ook "Profiles in Courage" over Amerikaanse senatoren met standpunten die afweken van hun partij, waarvoor hij de journalistieke Pulitzerprijs voor biografie kreeg.

Hij had al vroeg een levendige belangstelling voor vrouwen, en had een groot aantal minnaressen, zoals langdurig de Deense journaliste Inga Arvad in Washington in de jaren '40, waarvan de verdenking bestond dat zij een Nazi-spionne was. Ook wordt beweerd dat Kennedy, tijdens zijn huwelijk, een relatie zou hebben gehad met Marilyn Monroe. Bewijs hiervoor ontbreekt echter. Hij was sinds 1953 getrouwd met Jacqueline Bouvier, met wie hij vier kinderen kreeg: Arabella (1956, doodgeboren), Caroline (1957), John F. Jr. (1960-1999) en Patrick (1963, stierf twee dagen na zijn geboorte).

Presidentschap

Bestand:JFK jr under resolute desk.jpg

John F. Kennedy aan het werk in the oval office, John jr. zit onder het bureau

John F. Kennedy werd in 1960 gekozen tot 35e president van de VS na een nipte verkiezingsoverwinning op de Republikein Richard Nixon. Zijn presidentschap werd een van de roemruchtste uit de 20e eeuw. Niet alleen door zijn flamboyante persoonlijkheid, maar ook doordat hij in Dallas op 22 november 1963 werd vermoord.

De jaren van zijn presidentschap begonnen voortvarend; het was een economisch voorspoedige tijd. Wel waren er in de Verenigde Staten intern veel strijdpunten. Met name in het zuiden kwam nog veel racisme voor en was er in het openbare leven sprake van een strikte rassenscheiding vergelijkbaar met apartheid in Zuid-Afrika. Het verzet daartegen nam toe, mede onder de invloed van Martin Luther King. Veel strijders voor civil rights waren geïnspireerd door de vooruitgangsboodschap van president Kennedy, maar kregen in de praktijk geen steun van de president. Kennedy vond het opheffen van rassenscheiding een zaak van de individuele staten, en niet van de federale overheid. Slechts als federale wetten werden overtreden (zoals de weigering zwarte reizigers te bedienen bij interstate busreizen) greep hij in. De zwarte bevolking van de VS moest wachten op president Johnson, de opvolger van Kennedy, voordat er daadwerkelijk wetgeving tot stand zou komen die discriminatie op basis van huidskleur onwettig verklaarde.

Kennedy gaf tijdens zijn presidentschap de ruimtevaart een enorme impuls door, nadat de Russen een voorsprong hadden genomen in de ruimterace, in 1961 aan het Amerikaans Congres voor te stellen geld beschikbaar te stellen voor een reis naar de maan.

Zijn presidentschap startte met een erfenis van zijn voorganger, die hij niet weigerde: de geplande invasie van Cuba door anti-Castro-Cubanen onder leiding van onder andere de CIA. Dit incident, dat op een totaal fiasco uitliep voor Amerika, werd bekend onder de naam Invasie in de Varkensbaai. In de tweede helft van zijn presidentschap werden de internationale spanningen in de koude oorlog groter en mondden uit in de Cubacrisis, die had kunnen uitlopen op een Derde Wereldoorlog. Kennedy speelde blufpoker op het hoogste niveau, maar kwam op 28 oktober 1962 als winnaar uit de strijd.

Bestand:Jk35 1.gif

Officieel Portret

Uitspraken

Kennedy was een begaafd spreker met een sterk charisma, dat opviel bij mensen uit de gehele westerse wereld. Hij werd een icoon van het westerse kamp in de Koude Oorlog. Bij zijn buitenlandse bezoeken kreeg hij altijd veel enthousiaste belangstelling, zoals in Berlijn, waar hij staande op het balkon van Rathaus Schöneberg de woorden "Ich bin ein Berliner" uitsprak. Een andere veelgeciteerde uitspraak van hem is "ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country", die deel uitmaakte van zijn inauguratietoespraak.

Enkele andere markante en nog veel geciteerde uitspraken hadden betrekking op het begin jaren '60 geuitte voornemen om binnen 10 jaar "mensen op de maan" te zetten (en ze weer veilig terug te brengen). Dit zou ook gebeuren met het toen opgestarte Apollo-project. Uit zijn toespraak voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in september 1961 komt de uitspraak dat deze organisatie "het enige alternatief voor oorlog" zou zijn . Weer een andere uitspraak, over de conditie van de moderne mens, leidde tot de invoering van de naar hem genoemde Kennedymarsen over 80 km (50 mijl), waarvan er ook in Nederland nog steeds enkele worden georganiseerd, de grootste in Sittard.

Moord

Zie Moord op president Kennedy voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 22 november 1963 om 12:30 CST (18:30 UTC) werd Kennedy dodelijk verwond door twee geweerkogels, één door het hoofd en één door zijn rug, terwijl hij in een open presidentiële limousine over Dealey Plaza in Dallas in de Amerikaanse staat Texas gereden werd. Zijn rijtour was onderdeel van een publieksreis door Texas, mede georganiseerd met het oog op zijn eventuele herverkiezing in 1964.

Kennedy was de vierde Amerikaanse president die vermoord werd, en de achtste die tijdens de uitoefening van zijn ambt overleed. Twee officiële onderzoeken leidden tot de conclusie dat Lee Harvey Oswald, werkzaam in het Schoolboekenmagazijn op Dealey Plaza, de moordenaar was. Volgens het onderzoek van de Commissie-Warren handelde Oswald alleen, volgens het onderzoek van de Enquêtecommissie van het Huis van Afgevaardigden was er ten minste nog één andere schutter. De moord op Kennedy is nog altijd onderwerp van speculatie en heeft stof opgeleverd voor vele samenzweringstheorieën.

De van de moord verdachte Lee Harvey Oswald werd enige dagen later doodgeschoten door nachtclubeigenaar Jack Ruby.

Het graf van John F. Kennedy bevindt zich op de begraafplaats Arlington National Cemetery, Virginia, vlakbij het Pentagon. Met een "eeuwige vlam" getooid is het voor de vele bezoekers een herdenkingsplaats.

Na de moord op Kennedy leidde Jim Garrison, de officier van justitie in New Orleans, een uitgebreid onderzoek naar de omstandigheden rondom deze moord. Dit leidde uiteindelijk tot een proces wegens samenzwering tegen de zakenman Clay Shaw, die overigens werd vrijgesproken.

Eerbewijzen

De naam van Kennedy leeft onder andere voort in het vliegveld John F. Kennedy International Airport (voorheen: Idlewilde) in het stadsdeel Queens in New York en na zijn dood bepaalde zijn opvolger dat de lanceerbasis op Cape Canaveral in Florida voortaan het Kennedy Space Center zou heten. Welke grote indruk hij had gemaakt bleek onder meer toen binnen een paar maanden na zijn overlijden in Europa al grote straten en pleinen naar hem werden vernoemd. Zo werd op 9 januari 1964 de Rivierenlaan te Amsterdam omgedoopt tot President Kennedylaan. In Maastricht verbindt de Kennedybrug over de rivier de Maas de twee stadsdelen. En op 31 mei 1969 werd de Kennedytunnel, een belangrijke tunnel onder de Schelde, in Antwerpen geopend.

Kennedys grafsteen op het Arlington National Cemetery

Broers

Broers van John Fitzgerald waren onder andere Edward (VS-senator) en Robert F. Kennedy (vermoord in 1968).

Kabinetsleden onder Kennedy

Inhuldiging van Kennedy

KABINETSLEDEN	MINISTERIE	Periode	Bijzonderheden:
Dean Rusk	Buitenlandse Zaken	1961 - 1963	Idem onder Johnson
Stewart L. Udall	Binnenlandse Zaken	1961 - 1963	Idem onder Johnson
Robert McNamara	Defensie	1961 - 1963	Idem onder Johnson
Luther H. Douglas	Economische Zaken	1961 - 1963	Idem onder Johnson
C. Douglas Dillon	Financiën	1961 - 1963	Idem onder Johnson
Abraham A. Ribicoff	G.O+W *	1961 - 1962
Robert F. Kennedy	Justitie	1961 - 1963	Idem onder Johnson
Orville L. Freeman	Landbouw	1961 - 1963	Idem onder Johnson
J. Edward Day	Posterijen	1961 - 1963
Arthur J. Goldberg	Arbeid	1961 - 1962
Anthony J. Celebrezze	G.O+W *	1962 - 1963	Idem onder Johnson
W. Willard Wirtz	Arbeid	1962 - 1963	Idem onder Johnson
John A. Gronouski	Posterijen	1963	Idem onder Johnson

• * G.O+W = Gezondheidszorg, Onderwijs + Welzijn

Zie ook

• Mitrochin-archief
• (en) De verhouding met Inga Arvad op de Engelstalige Wikipedia
• John F. Kennedy Jr.

Externe links

• Toespraken van John F. Kennedy zijn te lezen en beluisteren op de website History and Politics Out Loud.

Noten

Wikiquote

Wikiquote heeft een of meer citaten van of over John F. Kennedy.

Mediabestanden

Zie de categorie John F. Kennedy van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.