Formét: Diferenza intra i version.

Naviga in la storia in manera interativa

← Diferenza pussée vesgia

Contegnûo scasòu Contegnûo azónto

VisualWikitest

In lìnia

Version corenta de 20:54, 19 sgiu 2024

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna.

Chèlla us ché la gh'ha mia di foncc o i è tròp póche. Per piasér, zónta di fóncc a la us. Issé de ìga ön'idéa di ótre us senza fóncc, ardì ché.

*Ilüstrasiù morfològica de la piànta del formét*

Col tèrmine formét de sòlet se fà riferimènt a du cereài diferèncc, ma 'mparentàcc strècc entrà de lùr, töcc du che fa part del zèner botànich Triticum: el formét tèner e 'l formét dür.

Formét tèner[Modifega | modifica 'l sorgent]

El Triticum aestivum L. o Triticum aestivum L. subsp. aestivum (L.) Thell., cunusìt col nòm popolàr de formét tèner l'è 'mparentàt strèt co la spèlta, co la quala 'l g'ha 'n cümü 'l fat de éser ezaplòide. La diferènsa piö gròsa l'è che la spèlta la g'ha 'l granì istìt (le glömèle le se destàca mìa quan che l'è madür) envéce el formét tèner el ghe l'ha nüt (le glömèle le se destàca quan che l'è madür). La farìna de chèsto tipo de formét se la dopèra de sòlet fà 'l pà.

Formét dür[Modifega | modifica 'l sorgent]

El Triticum durum Desf. o Triticum turgidum L. subsp. durum (Desf.) Husn., cunusìt col nòm popolàr de formét dür envéce l'è 'na spéce tetraplòide, emparentàda cól far médio, ma apò a 'n chèsto càzo se 'l conós per vìa del granì nüt (formét) envéce che istìt (far). La farìna de chèsto tipo de formét se la dopèra de sòlet fà la pàsta.

Óter tìpi de formét[Modifega | modifica 'l sorgent]

Gh'è apò a dei óter tìpi de formét, demestegàcc e cultiàcc en Àsia e 'ndèn quach ótra part del mónt. Per 'na viziù piö compléta püdì riferìf al artìcol söl zèner botànich Triticum.

@@ Riga 1: / Riga 1: @@
+{{BREMOD}}
-{{dialort | dial=Bresà | ort=Modèrna | artort=Urtugrafia bresàna}}
+{{f|grafia=LORUNIF}}
 [[Archivi:Illustration Triticum aestivum1.jpg|thumb||<small><center>''Ilüstrasiù morfològica de la piànta del formét''</small></center>]]
+[[File:Wheat_P1210892.jpg|thumb|''Triticum aestivum'']]
 Col tèrmine '''formét''' de sòlet se fà riferimènt a du [[cereài]] diferèncc, ma 'mparentàcc strècc entrà de lùr, töcc du che fa part del zèner botànich [[Triticum]]: el ''formét tèner'' e 'l ''formét dür''.
 == Formét tèner ==
-El ''Triticum aestivum'' <small>[[Carl von Linné|L.]]</small> o ''Triticum aestivum'' <small>[[Carl von Linné|L.]]</small> subsp. ''aestivum'' <small>(L.) Thell.</small>, cunusìt col nòm popolàr de ''[[formét tèner]]'' l'è 'mparentàt strèt co la [[spèlta]], co la quala 'l g'ha 'n cümü 'l fat de éser ezaplòide. La diferènsa piö gròsa l'è che la spèlta la g'ha 'l [[cariòside|granì]] istìt (le glömèle le se destàca mìa quan che l'è madür) envéce el formét tèner el ghe l'ha nüt (le glömèle le se destàca quan che l'è madür). La farìna de chèsto tipo de formét se la dopèra de sòlet fà 'l [[pà]].
+El ''Triticum aestivum'' <small>[[Carl von Linné|L.]]</small> o ''Triticum aestivum'' <small>[[Carl von Linné|L.]]</small> subsp. ''aestivum'' <small>(L.) Thell.</small>, cunusìt col nòm popolàr de ''[[formét tèner]]'' l'è 'mparentàt strèt co la [[spèlta]], co la quala 'l g'ha 'n cümü 'l fat de éser ezaplòide. La diferènsa piö gròsa l'è che la spèlta la g'ha 'l [[cariòside|granì]] istìt (le glömèle le se destàca mìa quan che l'è [[marudazion|madür]]) envéce el formét tèner el ghe l'ha nüt (le glömèle le se destàca quan che l'è madür). La farìna de chèsto tipo de formét se la dopèra de sòlet fà 'l [[pà]].
 == Formét dür ==
@@ Riga 13: / Riga 16: @@
 == Óter tìpi de formét ==
 Gh'è apò a dei óter tìpi de formét, demestegàcc e cultiàcc en [[Àsia]] e 'ndèn quach ótra part del mónt. Per 'na viziù piö compléta püdì riferìf al artìcol söl zèner botànich [[Triticum]].
+{{Lista1000}}
+[[Categoria:Cereai]]
-[[Category:Botànica]][[Category:Cereài]]
-[[als:Weizen]]
-[[an:Triticum]]
-[[ang:Hƿǣte]]
-[[ar:قمح]]
-[[arc:ܚܛܬܐ]]
-[[arz:قمح]]
-[[az:Buğda]]
-[[bat-smg:Kvėitē]]
-[[be:Пшаніца]]
-[[be-x-old:Пшаніца]]
-[[bg:Пшеница]]
-[[bn:গম]]
-[[bo:གྲོ།]]
-[[br:Gwinizh]]
-[[bs:Pšenica]]
-[[ca:Blat]]
-[[cs:Pšenice]]
-[[cy:Gwenith]]
-[[da:Hvede]]
-[[de:Weizen]]
-[[dv:ގޮދަން]]
-[[el:Σιτάρι]]
-[[en:Wheat]]
-[[eo:Tritiko]]
-[[es:Triticum]]
-[[et:Nisu]]
-[[eu:Gari (landarea)]]
-[[ext:Triticum]]
-[[fa:گندم]]
-[[fi:Vehnät]]
-[[fiu-vro:Nisu]]
-[[fr:Blé]]
-[[gan:小麥]]
-[[gl:Trigo]]
-[[gn:Avati mirĩ]]
-[[gu:ઘઉં]]
-[[he:חיטה]]
-[[hi:गेहूँ]]
-[[hr:Pšenica]]
-[[hsb:Pšeńca]]
-[[ht:Ble (sereyal)]]
-[[hu:Búza]]
-[[id:Gandum]]
-[[io:Frumento]]
-[[is:Hveiti]]
-[[it:Triticum]]
-[[ja:コムギ]]
-[[jv:Gandum]]
-[[ko:밀]]
-[[ku:Genim]]
-[[la:Triticum]]
-[[lbe:ЛачIа]]
-[[lij:Gran]]
-[[ln:Blé]]
-[[lt:Kvietys]]
-[[lv:Kvieši]]
-[[ml:ഗോതമ്പ്]]
-[[mn:Улаан буудай]]
-[[mr:गहू]]
-[[mrj:Шӓдӓнгӹ]]
-[[mwl:Trigo]]
-[[nap:Rano]]
-[[new:छो]]
-[[nl:Tarwe]]
-[[nn:Kveite]]
-[[no:Hveteslekten]]
-[[oc:Blat]]
-[[os:Мæнæу]]
-[[pa:ਕਣਕ]]
-[[pam:Trigu]]
-[[pcd:Blèi]]
-[[pdc:Weeze]]
-[[pl:Pszenica]]
-[[pnb:کنک]]
-[[ps:غنم]]
-[[pt:Trigo]]
-[[qu:Triyu]]
-[[rmy:Giv]]
-[[ro:Grâu]]
-[[ru:Пшеница]]
-[[sah:Сэлиэhинэй]]
-[[sc:Trigu]]
-[[scn:Furmentu]]
-[[sco:Wheat]]
-[[sh:Pšenica]]
-[[simple:Wheat]]
-[[sk:Pšenica]]
-[[sl:Pšenica]]
-[[sr:Пшеница]]
-[[stq:Weete]]
-[[sv:Vetesläktet]]
-[[sw:Ngano]]
-[[ta:கோதுமை]]
-[[te:గోధుమ]]
-[[tg:Гандум]]
-[[th:ข้าวสาลี]]
-[[tl:Trigo]]
-[[tr:Buğday]]
-[[uk:Пшениця]]
-[[ur:گندم]]
-[[vi:Lúa mì]]
-[[wa:Frumint]]
-[[war:Trigo]]
-[[yi:ווייץ]]
-[[zh:小麦]]
-[[zh-classical:麥]]
-[[zh-min-nan:Be̍h-á]]
-[[zh-yue:小麥]]