Baikonoer

Ligging van die Baikonoer-kosmodroom

Baikonoer is die tradisionele lanseersentrum (kosmodroom) van die Sowjetse en Russiese ruimtevaart in die steppe van Kazakstan.

Baikonoer is die grootste lanseersentrum ter wêreld en beslaan vandag 'n oppervlakte van 125 by 85 kilometer, beskik oor dosyne van lanseerplatforms en vyf kontrolesentrums.

Baikonoer ontstaan tussen 1955 en 1957 naby die dorpie Tjoeratam, 'n klein kruispunt van twee spoorlyne, wat as basiese infrastruktuur gebruik word om binne 'n kort tyd die sentrum op te rig. Die Sowjetunie benodig in hierdie tydperk 'n lanseer terrein vir sy nuwe interkontinentale ballistiese missiele, soos byvoorbeeld die R-7.

'n Sojoes-TMA-3-raket word na die lanseerplatform vervoer

Die eerste R-7 word op 15 Mei 1957 vanuit Baikonoer gelanseer. Binne vyf maande volg 'n variant van hierdie missiel, wat die eerste satelliet ter wêreld, Sputnik, suksesvol lanseer. Vier jaar later beskik die Sowjetunie met Joeri Gagarin oor die eerste ruimtevaarder.

Alhoewel die Verenigde State met die eerste maanlanding presteer, behaal die Sowjetunie vanaf die sewentigerjare weer 'n oorwinning in die "ruimtestryd" met die Amerikaners. Die bemande ruimtestasies Saljoet en Mir, wat in hierdie tydperk ontstaan, behoort tot die mees ambisieuse projekte van die moderne ruimtevaart.

Die Sojoes-TMA-5-ruimtetuig word gelanseer (14 Oktober 2004)

Na die einde van die Sowjetunie lê Baikonoer in die onafhanklike staat Kazakstan, en Rusland moet die terrein teen 'n jaarlikse bedrag van VSA-$115 miljoen huur. Die lanseersentrum word egter 'n kommersiële sukses, en die robuste Russiese ruimtetuie van die Sojoes-reeks dien as pendeltuig vir die Internasionale Ruimtestasie ISS.

Weens die kommersiële karakter van die Russiese ruimtevaart word "ruimtetoeriste" soos die Amerikaner Dennis Tito en die Suid-Afrikaner Mark Shuttleworth toegelaat wat teen betaling 'n besoek aan die ruimtestasie ISS mag aflê.

Die besonderhede van 'n ramp, wat Baikonoer op 24 Oktober 1960 tref, word eers met die nuwe Perestrojka-beleid van 1989 bekend. Die oorhaastige lansering van die nuwe interkontinentale missiel R-16 lei tot 'n ontploffing, waarin meer as 90 mense dood is.