Kontent qismiga oʻtish

Birlashgan Arab Amirliklari bayrogʻi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Birlashgan Arab Amirliklari davlat bayrogʻi (arabcha: علم دولة الإمارات العربية المتحدة) qizil, yashil, oq va qora pan-arab ranglarini oʻz ichiga oladi. U 1971-yilda oʻsha paytda 19 yoshda boʻlgan Abdulla Muhammad al-Maina tomonidan ishlab chiqilgan va 1971-yil 2-dekabrda qabul qilingan[1][2].

Birlashgan Arab Amirliklari bayrogʻi

Bayroqdagi toʻrtta rangning asosiy mavzusi arab xalqlarining birligidir. 2008-yilda Gerbga ozgina oʻzgartirish kiritildi.

Mamlakat savdo kemalari muqobil ravishda fuqarolik bayrogʻi, kantonda milliy bayroq va qizil bayroq boʻlgan holda suzishi mumkin. Emirates Airlines aviakompaniyasi BAA bayrogʻidan oʻz liboslarining bir qismi sifatida foydalanadi.

Yetti amirlikning barchasi federal bayroqni amirlik bayrogʻi sifatida ishlatadi.

Qadimgi bayroqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixiy bayroqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
1971-yil 2-dekabrda Dubayda Birlashgan Arab Amirliklari bayrogʻini birinchi marta amirliklar hukmdorlari tomonidan koʻtarilishi tasvirlangan tarixiy fotosurat
BAA bayrogʻi tushirilgan Emirates Airlines samolyotlari

Qurilish varaqasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bayroqning qurilish varaqasi.

Ranglar ortidagi maʼno

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sxema Toʻqimachilik rangi
Yashil Fotimiylar sulolasi yoki Rashidun xalifaligi, farovonlik[3], umid, quvonch, sevgi va nekbinlik[4]
Oq Umaviylar sulolasi[3], poklik, halollik, tinchlik va begʻuborlik[4]
Qora Abbosiylar sulolasi[3], hamjihatlik, aqliy quvvat, dushmanlarning magʻlubiyati[4]
Qizil Hoshimiylar sulolasi[3], jasorat, qon, matonat, kuch va birlik[4][5]

Rang soyalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yashil Oq Qora Qizil
PANTONE PANTONE® 348 n/a PANTONE® BLACK PANTONE® 186
CMYK 100/0/100/15 0/0/0/0 10/0/0/100 0/100/100/0
RGB 0/115/47 255/255/255 0/0/0 255/0/0
Oʻn oltilik #00843D #FFFFFF #000000 #FF0000

Har bir amirlikning bayrogʻi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birlashgan Arab Amirliklari tarkibidagi yetti amirlikning har biri Hinaviy yoki Gʻofiriy qabila konfederatsiyalariga tegishli edi. Ikkala qabila konfederatsiyasida ham Hoshimiylar sulolasi va Muhammad paygʻambarga sodiqlikni ifodalovchi qizil bayroq bor edi. Qavosimlar, garchi Gʻofiriylarning bir qismi boʻlsa-da, oʻz bayrogʻiga (yashil, oq va qizil bayroq) ega boʻlgan. 1820-yilda Britaniya imperiyasining Ras al-Xaymadagi yurishidan soʻng, yetti amirlikdan oltitasi Britaniya imperiyasi bilan umumiy dengiz shartnomasini imzoladi, bu ularni mintaqada Britaniya protektorati hukmronligi va himoyasi ostida boʻlishga majbur qildi. Har bir amirlikning bayrogʻiga oq qism qoʻshilishi kerak edi. Oʻsha paytda Fujayra inglizlar tomonidan amirlik sifatida tan olinmagan va shuning uchun 1820-yilda Britaniya protektorati bilan umumiy shartnomani imzolamay, oʻzining oddiy qizil bayrogʻidan foydalanishda davom etgan[6].

1975-yil 6-noyabrda Shayx Sulton ibn Muhammad al-Qosimiy Sharjadan Britaniya oʻrnatgan bayrogʻi oq qoʻshilgan qizil bayroqni tushirib, shunday dedi:

Al-Qavosim qabilasini magʻlub etgandan soʻng, ingliz bosqinchilari Qavosimga oʻz bayrogʻini oʻrniga uchta gorizontal rangga ega boʻlgan bayroqni berishdi. Oʻz bayrogʻimizda yuqoridan pastga yashil, oq va qizil rang boʻlib, oq qismida Qur’ondan keltirilgan „Allohning gʻalabasi va yaqinlashib kelayotgan fath“ deb yozilgan. 1820-yil 8-yanvar shanba kunida bayrogʻimiz yoʻqolgan edi. Shunday qilib, men hozir qilgan ishim bugungi Sharja fuqarolari va oʻtgan davrdagi Sharja fuqarolarining qadr-qimmatini tiklashdir, ularning barchasi oʻz bayrogʻimizni, Al-Qavosim kurashining ramzini olib tashlagan tajovuzkorlarning bayrogʻiga salom berishga majbur boʻlgan edi[7].

1975-yil 15-noyabrda Ajman, Umm Al-Quvayn va Fujayra ham shu harakatga ergashib, bayroqlarini federatsiya bayrogʻi bilan almashtirdilar. Koʻp oʻtmay, boshqa amirliklarning bayroqlari tushirildi va uning oʻrnida umumiy BAA bayrogʻi koʻtarildi[7].

Abu Dabi bayrogʻi

Abu-Dabi bayrogʻi yuqori chap burchagida oq toʻrtburchak joylashgan qizil bayroqdir. 1820-yilda inglizlar bilan tuzilgan umumiy dengiz shartnomasiga koʻra, urush paytida Bani Yas (Abu-Dabi va Dubay) tomonidan toʻliq qizil bayroq qoʻllanadi[8]. 1820-yilda Buyuk Britaniya bilan tuzilgan umumiy dengiz shartnomasiga koʻra, Abu-Dabida Trusial davlatlari bayrogʻi, oq yoʻlli qizil bayroq koʻtarilishi kerak edi, amalda Abu-Dabi oddiy qizil bayroqni koʻtarishda davom etdi. Yaqin Sharqdagi Britaniya mustamlaka idorasi maʼmuri Percy Cox Zayd bin Xalifa Al Nahayonni Trusial davlatlari bayrogʻini qabul qilishga koʻndira olmadi, Zaydning taʼkidlashicha, Al-Qavosim bayrogʻi qabila federatsiyasini ifodalaydi[9]. Keyinchalik Abu-Dabi uni atrofdagi amirliklardan ajratib turish uchun yuqori chap burchagida oq toʻrtburchagi boʻlgan qizil bayroqni qabul qildi.

Ajman va Dubay

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ajman bayrogʻi
Dubay bayrogʻi

Ajman va Dubay bayroqlari bir xil. Ularning ikkalasi ham tekis qizil rangda, koʻtargichida, yaʼni bayroq tayanchi joylashadigan burchagida oq chiziqqa ega boʻlgan bayroqdir[10]. Bayroq Oq rang qisqartirgan qizil rang bayroq sifatida tanilgan va Sharja hamda Ras al-Xaymadagi oq chiziqli qizil rangdagi bayroqqa muqobil sifatida Dubay va Ajman amirligi tomonidan 1820-yilgi Britaniya bilan umumiy dengizchilik shartnomasiga zid ravishda Al-Qavosimdan oʻz vakolatlarini ajratib koʻrsatish uchun qabul qilingan[11]. Britaniyaliklar uchun bu bayroq Trusial qirgʻoqlarining bayrogʻi No.1 deb nomlangan va Abu Dabi hamda Umm Al Quvayn ham uni qabul qilishi kutilgan edi[12]. 1820-yilda inglizlar bilan tuzilgan umumiy dengiz shartnomasiga koʻra, urush davrida Bani Yas (Abu-Dabi va Dubay) toʻliq qizil bayroqdan[8], Ajman esa toʻliq oq bayroqdan foydalanadi[13].

Musandam yarim orolining Shihuh (Ruus Al-Jibal) qabilasi ham xuddi shunday bayroqqa ega edi[14].

Fujayra bayrogʻi 1952-1961
Hozirda Fujayra Birlashgan Arab Amirliklarining davlat bayrogʻidan foydalanadi

1952-yilgacha Fujayra bayrogʻi qizil rangda edi. Fujayra 1820-yilda Britaniya protektorati bilan umumiy shartnomani imzolamadi va shuning uchun oʻzining toʻliq qizil bayrogʻidan foydalanishda davom etgan[6]. 1952—1961-yillarda bayroqqa amirlikning nomi qoʻshildi va atrofdagi amirliklardan ajratib koʻrsatish uchun bayroqqa amirlik nomi oq arab xattotligi harflari bilan tushirildi. 1975-yilda oddiy qizil bayroq bekor qilindi va Birlashgan Arab Amirliklarining milliy bayrogʻi endi rasmiy maqsadlarda qoʻllanila boshldi.

Ras al-Xayma va Sharja

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Britaniya imperiyasi bilan 1820-yildagi umumiy dengiz shartnomasini imzolaganidan keyin Ras al-Xayma va Sharja (Al-Qavosim) bayrogʻi

Ras al-Xayma va Sharja bayroqlari bir xil, chunki ikkalasi ham bir vakil tomonidan boshqariladi. Ularning bayrogʻida oq fonda joylashgan katta qizil toʻrtburchak tasvirlangan. Bayroq Oq yoʻlli qizil bayroq nomi bilan tanilgan va 1820-yilda davlatlarning Britaniya bilan tuzgan dengiz shartnomasiga koʻra, barcha Trusial davlatlar uchun moʻljallangan bayroq edi. Bu keng tarqalgan Al-Qavosim qabila federatsiyasiga tegishli edi. Buyuk Britaniyaning Yaqin Sharqdagi mustamlaka idorasi maʼmuri Percy Cox amirliklarning qolgan shayxlarini uni qabul qilishga unday olmadi[15]. Britaniyaliklar uchun bu bayroq Trusial qirgʻoqlari bayrogʻi No. 2 deb nomlangan[12]. 1820-yilda inglizlar bilan tuzilgan umumiy dengiz shartnomasiga koʻra, urush davrida Al-Qavosim tomonidan asl Al Qassimi bayrogʻi (yashil, oq va qizil bayroq) qoʻllanadi[16].

Umm al-Quvayn

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Umm al-Quvayn bayrogʻi

Umm al-Quvayn bayrogʻi qizil fon, Ajman va Dubay bayroqlariga oʻxshash koʻtargichdagi oq chiziqdan va Islom ramzi hamda Islom olamiga sodiqlikni ifodalovchi markazda katta oq yulduz va yarim oydan iborat[10]. Umm al-Quvayn bayrogʻi Dubay va Ajman tomonidan qoʻllanadigan bir xil bayroq boʻlishi kerak edi, ammo uni atrofdagi amirliklardan ajratib turish uchun yulduz va yarim oy qoʻshilgan[12].

  1. „Teen who designed UAE's national flag was 'in a flutter'“ (en-US). thenational.ae (2011-yil noyabr). Qaraldi: 2011-yil 1-noyabr.
  2. „History of the United Arab Emirates Flag“. flagdom.com. Qaraldi: 2019-yil 19-fevral.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 „Flag of UAE–Colors, History, Meaning“. Edarabia.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Zaki, Yousra. „What do the colours of the UAE flag mean?“. Gulf News (2019-yil 3-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 3-noyabr.
  5. „Flags of the UAE: what do the colours mean?“ (en). The National (2021-yil 3-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 1-aprel.
  6. 6,0 6,1 Complete Flags of the World. Smithsonian Handbooks, 2007 — 184-bet. ISBN 978-0-7566-4115-3. 
  7. 7,0 7,1 Al Qassimi, Sultan bin Mohammad. Taking the Reins: The Critical Years, 1971-1977. London: A & C Black Business Information and Development, 2012 — 5-bet. ISBN 9781408181171. 
  8. 8,0 8,1 Coll 30/15 'Anthems and Flags of Various States. Bahrein [Bahrain, Koweit [Kuwait], Muscat, Asir, Yemen, Qatar, Trucial, Oman' [61r] (107/261)]. British Library: India Office Records and Private Papers, 30 March 2017 — 107-bet. 
  9. Coll 30/15 'Anthems and Flags of Various States. Bahrein [Bahrain, Koweit [Kuwait], Muscat, Asir, Yemen, Qatar, Trucial, Oman' [61r] (103/261)]. British Library: India Office Records and Private Papers, 30 March 2017 — 103-bet. 
  10. 10,0 10,1 Hawley, Donald. „The Trucial States“. Twayne Publishers, New York, 1970. pp. 326-7.
  11. Coll 30/15 'Anthems and Flags of Various States. Bahrein [Bahrain, Koweit [Kuwait], Muscat, Asir, Yemen, Qatar, Trucial, Oman' [61r] (151/261)]. British Library: India Office Records and Private Papers, 21 April 1932 — 151-bet. 
  12. 12,0 12,1 12,2 Coll 30/15 'Anthems and Flags of Various States. Bahrein [Bahrain, Koweit [Kuwait], Muscat, Asir, Yemen, Qatar, Trucial, Oman' [61r] (57/261)]. British Library: India Office Records and Private Papers, 30 March 2017 — 57-bet. 
  13. Coll 30/15 'Anthems and Flags of Various States. Bahrein [Bahrain, Koweit [Kuwait], Muscat, Asir, Yemen, Qatar, Trucial, Oman' [61r] (111/261)]. British Library: India Office Records and Private Papers, 21 April 1932 — 111-bet. 
  14. Schofield, Richard N.. Arabian Boundaries: Primary Documents. Archive Editions, 1988 — 450-bet. ISBN 1852071303. 
  15. Coll 30/15 'Anthems and Flags of Various States. Bahrein [Bahrain, Koweit [Kuwait], Muscat, Asir, Yemen, Qatar, Trucial, Oman' [61r] (121/261)]. British Library: India Office Records and Private Papers, 4 June 1932 — 121-bet. 
  16. Coll 30/15 'Anthems and Flags of Various States. Bahrein [Bahrain, Koweit [Kuwait], Muscat, Asir, Yemen, Qatar, Trucial, Oman' [61r] (113/261)]. British Library: India Office Records and Private Papers, 30 March 2017 — 113-bet.