Torah: Pagkakaiba sa mga binago

	Bibliya/Tanakh; Torah \| Nevi'im \| Ketuvim; Mga Aklat ng Torah/Pentateuco
	1. Aklat ng Henesis
	2. Aklat ng Exodus
	3. Aklat ng Levitico
	4. Aklat ng Mga Bilang
	5. Aklat ng Deuteronomio

Browse history interactively

← Nakaraang pagkakaiba

Nilalaman na inalis Nilalaman na idinagdag

VisualWikitext

Inline

Kasalukuyang pagbabago noong 04:28, 10 Pebrero 2024

Ang Tora (Ebreo: תורה, "Turo") ay ang katawagan sa unang limang mga aklat ng Tanakh. Kinabibilangan ito ng: Bereshit (Henesis), Shemot (Eksodo), Vayikra (Lebitiko), Bemidbar (Mga Bilang), at Devarim (Dyuteronomyo).^[1]

Sinulat ni Moshe (Kastila: Moisés) ang Tora upang ipaalala sa mga Israelita ang mga batas na ibinigay sa kanila ng Diyos noong Shavu'ot.

Binabasa ang isang kabahagi ng Tora tuwing umaga ng Shabat.

Pambibig na Torah

Sa Rabinikong Hudaismo, ang Pambibig na Torah' o Torah na mula sa Bibig o Batas na Galing sa Bibig (Hebrew: תורה שבעל פה‎, Torah she-be-`al peh) ay mga batas, mga kautusan, at mga legal na interpretasyon ng Pentateuch na tinatawag na "Isinulat na Torah" o "Isinulat na Batas"(Hebreo: תורה שבכתב‎, Torah she-bi-khtav, literal na "Isinulat na Batas). Ito ay itinuturing na preskriptibo at ibinigay sa parehong panahon ng Isinulat na Torah. Ang Pambibig na Torah ay kinabibilangan ng mga ritwal, mga anyo ng pagsamba, interpersonal na ugnayan ng Diyos at tao, mga batas ng Kosher, Shabbat, pagmamasid ng mga pista, mga ugnayan sa pag-aasawa, mga pagsasanay sa agrikultura, at mga pag-aangkin na sibil at mga sa mga pinsala. Ayon sa Rabinikong Hudaismo, ang Pambibig na Torah ay ibinigay nang walang patid sa bawat henerasyon sa pasimula pa nito hanggang sa ito ay wakas na isinulat pagkatapos ng pagkakawasak ng Ikalawang Templo sa Herusalem noong 70 CE nang maharap ang kabihasnang Hudyo sa paglaho sa pag-iral nito sa birtud ng pagkakalat ng mga Hudyo iba't ibang lugar.

Sa Kristyanismo

Sa Kristyanismo tinatawag itong Pentateuch, na nangangahulugang "limang aklat" hango sa Griyego, at binabasa ito upang ipakagalak sa mga mananampalataya ang "pangako ng Mesiyas."^[1]

Sa Islam

Ang Koran ay madalas tumitingin kay Moises (Musa) upang ipaliwanag ang katotohanan ng kaniyang pag-iral at ng mga kautusang panrelihiyon na ipinakita ng Diyos (Allah, "Ang Kataas-Taasan") sa Mga Anak ng Israel. Sinasabi ng Diyos sa Koran, "Siya (nawa) ang nagbaba ng Aklat (ang Koran) sa inyo ng maykatotohanan, na pinatutunayan ang siyang inilathala bago nito. At Siya ang nagbaba ng Taurat (Tora) at ng mga Injeel (Ebanghelyo)." [3:1]

Tinatawag ng mga Muslim ang Tora bilang Tawrat at itinuturing ito na salita ng Diyos na ibinigay kay Moises. Subalit, ang mga Muslim ay naniniwala rin na itong naunang pagpapakita ay nasira (tahrif) ng mga Hudyong manunulat sa pagdaan ng mga panahon, at sa gayon ay hindi kasing-sigasig ang kanilang pananaw^[2] sa pangkasalukuyang mga sipi ng mga Hudyo. Gayumpaman, ang Tora sa Koran ay laging binabanggit sa Islam ng may-paggalang. Ang pananalig ng mga Muslim sa Tora, at gayundin sa pagiging propeta ni Moises, ay isa sa mga pangunahing haligi sa pananampalatayang Islam.

Samaritanong Torah

Tingnan din

Nevi’im, ang ikalawang dibisyon ng Tanakh
Ketuvim, ang ikatlong dibisyon ng Tanakh

Mga sanggunian

↑ ^1.0 ^1.1 Abriol, Jose C. (2000). "Tora". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ http://www.usc.edu/dept/MSA/quran/007.qmt.html#007.144

Mga panlabas na kawing

Ang Tora sa Ebreo at Ingles Naka-arkibo 2011-08-07 sa Wayback Machine.
Ang Dating Biblia (1905), Bibliyang Tagalog
Ang Biblia, mula sa Ang Biblia, AngBiblia.net

[Biblia-1] 1.0 ^1.1 Abriol, Jose C. (2000). "Tora". Ang Banal na Biblia, Natatanging Edisyon, Jubileo A.D. Paulines Publishing House/Daughters of St. Paul (Lungsod ng Pasay) ISBN 9715901077.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[2] ttp://www.usc.edu/dept/MSA/quran/007.qmt.html#007.144

[1]

[2]

@@ Linya 1: / Linya 1: @@
 {{Mga Aklat ng Torah}}
-Ang '''Tora'''<ref name=Biblia>{{cite-Biblia|Tora}}</ref> o '''Torah''' ay ang katawagan ng mga [[Hebreo]] sa unang limang mga [[aklat]] ng [[Bibliya]].  Kinabibilangan ito ng: [[Henesis]], [[Exodo]], [[Levitico]], [[Mga Bilang]], at [[Deuteronomio]].  Nang isalin sa [[wikang Griyego]], tinagurian itong '''Pentateuco''' na nangangahulugang "[[balumbon]]" o "limang aklat".
+Ang '''Tora''' ([[Wikang Ebreo|Ebreo]]: תורה, "Turo") ay ang katawagan sa unang limang mga [[aklat]] ng [[Tanakh]]. Kinabibilangan ito ng: [[Bereshit]] (''Henesis''), [[Shemot]] (''Eksodo''), [[Vayikra]] (''Lebitiko''), [[Bemidbar]] (''Mga Bilang''), at [[Devarim]] (''Dyuteronomyo'').<ref name=Biblia>{{cite-Biblia|Tora}}</ref>
+Sinulat ni [[Moshe]] ([[Wikang Kastila|Kastila]]: ''Mois&#233;s'') ang Tora upang ipaalala sa mga [[Israelita]] ang mga batas na ibinigay sa kanila ng [[Diyos]] noong [[Shavu'ot]].
-Sa [[Hudaismo]], binabasa ang isang [[Lingguhang kabahagi ng Tora|kabahagi ng Tora]] tuwing [[Sabado (Hudaismo)|Sabado]] nang umaga.
+Binabasa ang isang [[Lingguhang kabahagi ng Tora|kabahagi ng Tora]] tuwing umaga ng [[Sabado (Hudaismo)|Shabat]].
-== May-akda at layunin ==
-Sinulat ni [[Moises]] ang Tora o Pentateuko upang ipaalala sa mga [[Israelita]] ang pagkakapili sa kanila ng [[Diyos]].<ref name=Biblia/> Sa [[Kristyanismo]], binabasa rin ito upang ipakagalak sa mga mananampalataya ang "pangako ng [[Mesias]]."<ref name=Biblia/>
+[[Talaksan:020210817 140158 Torah, 19th-20th early 20th century, Przemyśl.jpg|thumb|left|Tora]]
-== Mga sanggunian ==
+==Pambibig na Torah==
+Sa [[Rabinikong Hudaismo]], ang '''[[Pambibig na Torah]]''' o ''Torah na mula sa Bibig''' o '''Batas na Galing sa Bibig''' (Hebrew: תורה שבעל פה‎, Torah she-be-`al peh) ay mga batas, mga kautusan, at mga legal na interpretasyon ng [[Pentateuch]] na tinatawag na "Isinulat na Torah" o "Isinulat na Batas"(Hebreo: תורה שבכתב‎, Torah she-bi-khtav, literal na "Isinulat na Batas). Ito ay itinuturing na preskriptibo at ibinigay sa parehong panahon ng Isinulat na Torah. Ang Pambibig na Torah ay kinabibilangan ng mga ritwal, mga anyo ng pagsamba, interpersonal na ugnayan ng [[Diyos]] at tao, mga batas ng [[Kosher]], [[Shabbat]], pagmamasid ng mga pista,  mga ugnayan sa pag-aasawa, mga pagsasanay sa agrikultura, at mga pag-aangkin na sibil at mga sa mga pinsala. Ayon sa [[Rabinikong Hudaismo]], ang Pambibig na Torah ay ibinigay nang walang patid sa bawat henerasyon sa pasimula pa nito hanggang sa ito ay wakas na isinulat pagkatapos ng pagkakawasak ng [[Ikalawang Templo sa Herusalem]] noong 70 CE nang maharap ang kabihasnang Hudyo sa paglaho sa pag-iral nito sa birtud ng pagkakalat ng mga Hudyo iba't ibang lugar.
+==Sa Kristyanismo==
+Sa [[Kristyanismo]] tinatawag itong '''[[Pentateuch]]''', na nangangahulugang "limang aklat" hango sa [[Wikang Griyego|Griyego]], at binabasa ito upang ipakagalak sa mga mananampalataya ang "pangako ng [[Mesiyas]]."<ref name=Biblia/>
+==Sa Islam==
+Ang [[Koran]] ay madalas tumitingin kay Moises (''Musa'') upang ipaliwanag ang katotohanan ng kaniyang pag-iral at ng mga kautusang panrelihiyon na ipinakita ng Diyos (''Allah'', "Ang Kataas-Taasan") sa Mga Anak ng Israel. Sinasabi ng Diyos sa Koran, "Siya (nawa) ang nagbaba ng Aklat (ang Koran) sa inyo ng maykatotohanan, na pinatutunayan ang siyang inilathala bago nito. At Siya ang nagbaba ng Taurat (Tora) at ng mga Injeel ([[Ebanghelyo]])." [3:1]
+Tinatawag ng mga [[Muslim]] ang Tora bilang ''Tawrat'' at itinuturing ito na salita ng Diyos na ibinigay kay Moises. Subalit, ang mga Muslim ay naniniwala rin na itong naunang pagpapakita ay nasira (''tahrif'') ng mga Hudyong manunulat sa pagdaan ng mga panahon, at sa gayon ay hindi kasing-sigasig ang kanilang pananaw<ref>http://www.usc.edu/dept/MSA/quran/007.qmt.html#007.144</ref> sa pangkasalukuyang mga sipi ng mga Hudyo. Gayumpaman, ang Tora sa Koran ay laging binabanggit sa Islam ng may-paggalang. Ang pananalig ng mga Muslim sa Tora, at gayundin sa pagiging propeta ni Moises, ay isa sa mga pangunahing haligi sa pananampalatayang [[Islam]].
+==Samaritanong Torah==
+{{main|Samaritanong Torah}}
+==Tingnan din==
+*[[Nevi’im]], ang ikalawang dibisyon ng Tanakh
+*[[Ketuvim]], ang ikatlong dibisyon ng Tanakh
+==Mga sanggunian==
 {{reflist}}
-== Panlabas na kawing ==
+== Mga panlabas na kawing ==
+* [http://www.mechon-mamre.org/ Ang Tora sa Ebreo at Ingles] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110807031430/http://www.mechon-mamre.org/ |date=2011-08-07 }}
 * [http://adb.scripturetext.com/genesis/1.htm Ang Dating Biblia (1905)], Bibliyang Tagalog
 * [http://angbiblia.net/default.aspx Ang Biblia], mula sa Ang Biblia, AngBiblia.net
-[[Kaurian:Tora| ]]
+[[Kategorya:Tora| ]]
-[[af:Torah]]
-[[an:Torá]]
-[[ar:التوراة]]
-[[ast:Torá]]
-[[az:Tövrat]]
-[[ba:Тора]]
-[[bn:তৌরাত]]
-[[br:Torah]]
-[[bs:Tora]]
-[[ca:Pentateuc]]
-[[ceb:Tora]]
-[[cs:Tóra]]
-[[da:Tora]]
-[[de:Tora]]
-[[en:Torah]]
-[[eo:Leĝo de Moseo]]
-[[es:Torá]]
-[[et:Toora]]
-[[eu:Tora]]
-[[ext:Torá]]
-[[fa:تورات]]
-[[fi:Toora]]
-[[fiu-vro:Toora]]
-[[fr:Torah]]
-[[fur:Torah]]
-[[ga:An Torah]]
-[[he:תורה]]
-[[hi:तोरा]]
-[[hr:Tora]]
-[[hu:Tóra]]
-[[ia:Torah]]
-[[id:Taurat]]
-[[is:Torah]]
-[[it:Torah]]
-[[ja:モーセ五書]]
-[[jv:Torèt]]
-[[ka:თორა]]
-[[ko:토라]]
-[[ku:Tewrat]]
-[[lad:Tora]]
-[[lt:Tora]]
-[[lv:Tora]]
-[[mr:तोराह]]
-[[ms:Taurat]]
-[[nl:Thora]]
-[[nn:Torá]]
-[[no:Tora]]
-[[oc:Torà]]
-[[pl:Tora]]
-[[pt:Torá]]
-[[ro:Tora]]
-[[ru:Тора]]
-[[scn:Torah]]
-[[sh:Tora]]
-[[simple:Torah]]
-[[sk:Tóra]]
-[[sq:Torah]]
-[[sr:Тора]]
-[[sv:Torah]]
-[[sw:Torati]]
-[[te:తోరాహ్]]
-[[th:โตราห์]]
-[[tr:Tevrat]]
-[[uk:Тора]]
-[[ur:توریت]]
-[[yi:תורה]]
-[[zh:摩西五经]]
-[[zh-min-nan:Mô͘-se Gō͘ Keng]]

Bibliya/Tanakh Torah \| Nevi'im \| Ketuvim Mga Aklat ng Torah/Pentateuco
1. Aklat ng Henesis
2. Aklat ng Exodus
3. Aklat ng Levitico
4. Aklat ng Mga Bilang
5. Aklat ng Deuteronomio